сцвярджа́цца, ‑аецца; незак.
1. Гаварыцца, выказвацца дзе‑н. Важная думка пра тое, што трэба быць заўсёды і ва ўсім сумленным, сцвярджаецца ў апавяданні «Індык». «Полымя».
2. Зал. да сцвярджаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чырвонагвардзе́йскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да чырвонагвардзейца. Чырвонагвардзейскі шлем.
2. Які мае адносіны да Чырвонай гвардыі. У дні Кастрычніка ён [Вандыш] узначальвае чырвонагвардзейскі атрад, штурмуе Зімні палац. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эты́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да этыкі, адпавядае яе правілам. Этычнае выхаванне. □ Я. Колас выступае супроць мяшчанства, за новую мараль і этычныя нормы паводзін людзей у калектыве. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мушка́рыць ’муштраваць’ (мсцісл., Юрч. — Полымя, 7, 1987), мушке́рыць ’тс’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). З рус. вяц., валаг. мушка́рить ’тс’, ’выхоўваючы, сурова караць’, якое (пры ад’ідэацыі мушка́рь ’вялікі драўляны молат’) з му́шкель ’тс’ < гал. moskuil ’тс’ (пра апошняе гл. Фасмер, 3, 20).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ручво́ ’самае глыбокае цячэнне ракі’ (Ластоўскі, Выбр. тв., 421), ’вадацёк па ўпадзіне, жолабу’ (Ласт.). Таго ж паходжання, што і ручай (гл.). Магчыма, штучна створаны адпаведнік для называння фарватару, параўн. ручво́ ’кассё’: узяў яе [касу] на плячо ручвом (Воранаў, Полымя, 1971, 5, 120).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Страйк ‘забастоўка’ (Беларусіка, 19, 226), страйкава́ць ‘баставаць’ (Сл. ПЗБ). Запазычана праз польск. strajk або ідыш Strajk (Шульман, Полымя, 1926, 8, 212) з англ. strike ‘забастоўка; баставаць’, з першасным значэннем ‘біць, стукаць’ і спецыяльным значэннем ‘спускаць ветразі’ (Сной₂, 742; ЕСУМ, 5, 432).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
парадакса́льны, ‑ая, ‑ае.
Які змяшчае ў сабе парадокс, з парадоксам. Парадаксальныя вывады. □ Няма нічога неспадзяванага і парадаксальнага ў тым, што, гаворачы пра Івана Шамякіна, часам прыгадваюць імя Івана Тургенева. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
баро́метр, ‑а, м.
Прылада для вымярэння атмасфернага ціску. // перан. Тое, што з’яўляецца паказчыкам змен у чым‑н. Проза [Шамякіна] — своеасаблівы літаратурны барометр, дакладны паказальны тых змен.., што адбываюцца вакол нас. «Полымя».
[Ад грэч. báros — цяжар і metron — мера.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
публіцысты́чнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць, якасць публіцыстычнага; наяўнасць элементаў публіцыстыкі (у творах, творчасці і г. д.). Публіцыстычнасць П. Глебкі розніцца ад мяккага лірызму Я. Купалы, ад эпічнай непаспешлівасці Я. Коласа. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
славі́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
Тое, што і славяназнаўства. Гэтая праца [В. І. Баркоўскага «Сінтаксіс старажытных грамат»] мае выключна важнае значэнне не толькі для рускага, беларускага і ўкраінскага мовазнаўства, але і для славістыкі ўвогуле. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)