табу́, нескл., н.

1. У першабытных пародаў — рэлігійная забарона на якое‑н. слова, дзеянне, прадмет, за парушэнне якой вінаваты нібыта караецца звышнатуральнымі сіламі. // перан. Наогул пра што‑н. забароненае.

2. У лінгвістыцы — забарона на ўжыванне пэўных слоў, абумоўленая сацыяльна-палітычнымі, гістарычнымі, культурнымі, этычнымі або эмацыянальнымі фактарамі.

[Палінезійскае.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адско́чка Хутар, пасёлак, наогул невялікае паселішча, якое ўзнікла недалёка ад старога нас. п. (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

дэбю́т

(фр. début)

1) першае выступленне артыста на сцэне, а таксама першае публічнае выступленне наогул (напр. д. спявачкі, літаратурны д.);

2) пачатак шахматнай або шашачнай партыі (параўн. мітэльшпіль, эндшпіль).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

капіта́л

(ням. Kapital, фр. capital, ад лац. capitalis = галоўны)

1) вартасць, якая з’яўляецца пры капіталізме сродкам атрымання прыбавачнай вартасці;

2) буйная сума грошай, а таксама наогул багацце, каштоўнасць, скарб.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

large [lɑ:dʒ] adj.

1. вялі́кі;

a lаrge city/room вялі́кі го́рад/пако́й

2. ва́жны, сур’ёзны;

a large problem ва́жная прабле́ма;

a large issue сур’ёзнае пыта́нне

♦

at large

1) нао́гул, у асно́ўным;

the public at large шыро́кія ко́лы грама́дства

2) на во́лі (пра збеглых звяроў)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

а́рмія, -і, мн. -міі, -мій, ж.

1. Сукупнасць узброеных сіл дзяржавы.

Служыць у арміі.

Дзеючая а. (войска, якое ў час вайны знаходзіцца на фронце).

2. Сухапутныя ўзброеныя сілы ў адрозненне ад марскіх і паветраных сіл.

3. Аператыўнае вайсковае аб’яднанне з некалькіх карпусоў, дывізій аднаго або некалькіх родаў войск.

Танкавая а.

4. перан., каго. Наогул — вялікая колькасць нечым аб’яднаных людзей.

А. настаўнікаў.

А. змагароў за мір.

|| прым. арме́йскі, -ая, -ае (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

про́ста.

1. прысл. Прама, не зварочваючы ўбок.

Ідзіце п., потым звярніце налева.

2. прысл. Непасрэдна.

Пачнём п. са справы.

3. чаго. Сапраўды, на самай справе.

Гэтаму п. нельга паверыць.

4. часц. Толькі, не што іншае, як.

Гэта п. здзек.

5. прысл. Неяк выпадкова, без асаблівага намеру.

Зайшоў п. пагаварыць.

6. прысл. Наогул.

Дапамагалі родзічы і п. добрыя людзі.

◊

Проста так — без асаблівых прычын, намеру (у 5 знач.).

Чаго ты прыйшоў? — Проста так.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Палу́ндра выкл. ’у мове маракоў і партовых грузчыкаў — вокрык, які ўжываецца ў значэнні «беражыся, падае зверху» або наогул перасцерагае аб небяспецы’ (ТСБМ). Праз рус. полу́ндра ’тс’, якое з гал. van onderen ’знізу’ з дысіміляцыяй н‑н > л‑н (гл. Фасмер, 3, 319).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

малапісьме́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які не ўмее добра пісаць і чытаць. Малапісьменны, але разумны.. рабочы хутка рабіўся цвёрдым прыхільнікам сацыял-дэмакратаў. Мурашка. Са школьнай праграмы.. [Бярвенскі] сёе-тое ведаў, а наогул быў малапісьменны. Колас.

2. Выкананы недастаткова пісьменна, з памылкамі. Большасць пратаколаў напісана малапісьменным почыркам, сваёю хатняй мовай. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

надзе́л Старая мера зямлі ў некалькі дзесяцін (БРС); сядзіба калгасніка (Слаўг.); наогул участак зямлі (Лаг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)