Мі́цілка ’спрытная жанчына, якая хаця і не злодзей, але гатова падхапіць усё тое, што ляжыць навідавоку’ (КЭС, лаг.). Да міту́к (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пастроіць ’парадзіць’ (КЭС, лаг.), ’адрамантаваць’ (Мат. Гом., ТС), ’палатаць’ (Ян.), ’прыгатаваць’, ’прыбрацца’ (ТС), ’пабудаваць’ (Бяльк.). Да строіць, строіцца (< прасл. strojiti) (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Паўдня́ ’поўдзень’ (КЭС, лаг.; Нас., Касп.; паст., смарг., ашм., Сл. ПЗБ). Да паў- і дзень (гл.), які тут у Р. скл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Баславі́ць ’зычыць дабра, шчасця’, баславе́ння, баслаўлёны (КЭС, лаг.). Скарачэнне (гаплалогія, алегра-форма) з благаславі́ць. Таксама скарачэннем з’яўляецца і форма бласлаўля́ць ’благаслаўляць’ (Гарэц.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вёртка ’доўгі гнуткі лут’ (лаг., КЭС), рус. арханг. вёртка ’свердзел’, кастр. ’яма печы для выпальвання вапны’. Адпрыметнікавае ўтварэнне да вярцець (гл.) < vьrtěti.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кружо́к ’рэдкая плеўка на кішках жывёлы, на якой пры кармленні нарастае лой’ (КЭС, лаг., Сл. паўн.-зах.). Метафарычна да круг8 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Марха́т ’малы і мяккі качан капусты’ (КЭС, лаг.). Да морхлы (гл.). Незвычайны суфікс ‑ат (!). Магчыма, той самы, што ў польск. wąsat ’вусач’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Махор ’канец мяшка ля завязкі’, ’матузкі, засуканыя на рушніку’ (КЭС, лаг.), ’доўгая палоска, адарваная ад тканіны’ (беласт., Сл. ПЗБ). Да махры́ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мача́н, мачані́чнік ’талакнянка звычайная, Arctostaphylos Adans. uva-ursi Spreng.’ (барыс., Ул.; карэліц., Нар. лекс.; чэрв., Сл. ПЗБ; КЭС, лаг.). Да муча́н (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Міту́к ’злодзей, які можа прыхапіць усё, што ляжыць навідавоку’ (КЭС, лаг.). Няясна. Магчыма, балтызм. Параўн. літ. mit‑r‑ùs ’хуткі, спрытны, лоўкі’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)