рэгіянало́гія
(ад рэгіён + -логія)
навуковы кірунак у эканоміцы, а таксама ў сацыялогіі і эканамічнай геаграфіі, які вывучае асаблівасці развіцця эканамічнага рэгіёна.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сістэматэ́хніка
(ад сістэма + тэхніка)
кірунак у кібернетыцы, які вывучае пытанні планавання, канструявання і паводзін складаных сістэм інфармацыі, заснаваных на вылічальнай тэхніцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Сход 1 ’сумеснае пасяджэнне, збор’ (ТСБМ, Гарэц., Некр. і Байк., Ласт., Бяльк., Растарг.). Дэвербатыў ад сыходзіцца ’збірацца’, да ход, хадзіць, гл.
Сход 2 ’усход (сонца і пад.)’ (Некр. і Байк., Сцяц. Сл., Сл. ПЗБ, ТС), ’усход (кірунак свету)’: тут сход, а там полудзянь (Сл. рэг. лекс., Сцяц. Сл.), ’трэцяя квадра месяца, апошняя фаза’ (Нас., Ласт., Касп., Мядзв., Гарэц., Сл. ПЗБ, ТС, Сцяшк. Сл., ЛА, 2, Растарг., Мат. Гом.). Дэвербатыў ад схо́дзіць ’узыходзіць (пра сонца)’ (Сцяшк., Скарбы, Сл. ПЗБ), ’знікаць’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), што да хадзіць (гл.), параўн. узыхо́дзіць, сысці́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АПТЫ́ЧНАГА СТАНКАБУДАВА́ННЯ І ВА́КУУМНАЙ ТЭ́ХНІКІ НДІ Міністэрства прамысловасці Рэспублікі Беларусь. Засн. ў 1987 у Мінску на базе Мінскага філіяла Усесаюзнага н.-д. тэхнал. ін-та аптычнага прыладабудавання (з 1972). Асн. кірунак даследаванняў — распрацоўка абсталявання і вакуумнай тэхнікі для вытв-сці аптычных дэталяў дыяметрам ад 1 да 1600 мм, мед. абсталявання, абсталявання для лікёра-гарэлачнай вытв-сці, апрацоўкі шкурак пушных звяроў.
т. 1, с. 437
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АВІ́ЗМ
(ад лац. ovum яйцо),
кірунак у біялогіі 17—18 ст., прадстаўнікі якога (авісты; італьян. вучоныя М.Мальпігі і А.Валіснеры, швейцарскія Ш.Банэ і А.Галер і інш.) лічылі, што ў жан. палавой клетцы (яйцы) ёсць дарослы арганізм у мікраскапічным выглядзе, развіццё яго зводзіцца толькі да павелічэння ў памерах. Быў больш пашыраны, чым анімалькулізм, і з’яўляўся адным з цячэнняў у вучэнні аб прэфармацыі (гл. Прэфармізм).
т. 1, с. 63
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
кірава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; незак.
1. чым. Накіроўваць сваю дзейнасць, дзейнічаць адпаведна чаму‑н., у залежнасці ад чаго‑н. Кіравацца вучэннем марксізма-ленінізма. □ У краіне, якая кіруецца перадавымі ідэямі, літаратура павінна быць лепшай літаратурай у свеце. Купала.
2. Разм. Трымаць кірунак, рухацца куды‑н. — А вы кіруйцеся на Петрыкаў, і так во лясамі, — сказаў гаспадар. Лупсякоў. Кірмаш, куды кіраваўся Сцёпка, знаходзіўся на плошчы. Хомчанка.
3. Зал. да кіраваць (у 1, 2, 4 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэалі́зм
(ад с.-лац. realis = сапраўдны)
1) кірунак у літаратуры і мастацтве, які ставіць мэтай праўдзівы паказ аб’ектыўнай рэчаіснасці ў яе тыповых рысах;
2) здольнасць дакладна ўлічваць наяўныя ўмовы, абставіны, магчымасці;
3) кірунак у сярэдневяковай схаластычнай філасофіі, які сцвярджаў, што агульныя паняцці папярэднічаюць рэчам і рэальна існуюць незалежна ад іх.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
інвайранменталі́зм
(англ. environmentalisme, ад environment = акружэнне, наваколле)
кірунак геаграфічнага дэтэрмінізму, які адводзіць геаграфічнаму асяроддзю вырашальную ролю ў развіцці грамадства і грамадскай вытворчасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
інтуітыві́зм
(ад н.-лац. intuitio = інтуіцыя, ад лац. intuitus = прыглядванне)
ідэалістычны кірунак у філасофіі, які абсалютызуе інтуіцыю як адзіна верагодны від пазнання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ніцшэа́нства
[ад ням F. Nietzsche = прозвішча ням. філосафа (1844—1900)]
філасофскі кірунак, які прапаведуе крайні індывідуалізм, культ «звышчалавека», знявагу да норм маралі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)