геатапало́гія
(ад геа- + гр. topos = месца + -логія)
кірунак у ландшафтазнаўстве, які вывучае падраздзяленні геаграфічнай абалонкі ніжэйшых таксанамічных рангаў; прыкладна ў межах фацыі і біягеацэнозу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
геліяста́т
(ад гелія- + -стат)
астранамічны прыбор, у якім пры дапамозе гадзіннікавага механізма люстэркі паварочваюцца так, што адбітыя ад іх сонечныя прамяні захоўваюць нязменны кірунак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гештальтпсіхало́гія
(ад ням. Gestalt = цэласная форма, вобраз, структура + псіхалогія)
кірунак у замежнай псіхалогіі, які лічыць першаснымі і вызначальнымі элементамі псіхікі суб’ектыўныя псіхічныя структуры (гештальты).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
інстытуцыяналі́зм
(ад інстытуцыі)
кірунак у правазнаўстве ЗША 20 ст., які лічыць інстытуцыі (сям’ю, партыю, дзяржаву і інш.) асновай разгляду праблем грамадства, дзяржавы і права.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
класіцы́зм
(ням. Klassizismus, ад лац. classicus = першакласны, узорны)
стыль і кірунак у літаратуры і мастацгве 17 — пач. 19 ст., заснаваны на перайманні антычных узораў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кубі́зм
(фр. cubisme, ад лац. cubus < гр. kybos = куб)
кірунак у выяўленчым мастацтве пач. 20 ст., які перадаваў прадметы рэальнага свету камбінацыямі геаметрычных фігур.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
псіхалагі́зм
(ад псіха- + -лагізм)
1) ідэалістычны кірунак у філасофіі, які лічыць асновай філасофскай навукі псіхалогію;
2) паглыблены паказ псіхічных, духоўных перажыванняў, глыбокі псіхічны аналіз.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
вярну́ць², -ну́, ве́рнеш, ве́рне; -ні́; незак., што.
1. Мяняць напрамак руху, паварочваць.
В. машыну ўправа.
В. нос ад чаго-н. (адносіцца да каго-, чаго-н. з пагардай, грэбаваць кім-, чым-н.). Здушы верне (брыдка думаць пра што-н., глядзець на што-н.).
2. Валіць на бок, пераварочваць.
В. воз.
3. перан. Схіляць да чаго-н., даваць пэўны кірунак (думкам, размовам і пад.; разм.).
Мне вядома, куды ён верне.
4. перан., на каго-што. Перакладваць віну на іншага (разм.).
Сам вінаваты, а на другіх верне.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), з чаго. Рухацца, падаць, узнімацца суцэльнай плынню.
Дым верне з коміна.
6. 3 цяжкасцю ўзнімаць пласты зямлі.
Трактар верне дзёран.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абярну́ць, абярну́, абе́рнеш, абе́рне; абярні́; абе́рнуты; зак., што.
1. Паваліць на бок, перакуліць; разліць што-н., перакуліўшы пасудзіну.
А. воз са снапамі.
А. збан з малаком.
2. Павярнуць назад, убок.
А. твар да суседа.
3. Накіраваць, пусціць у абарот.
А. капітал.
4. Ператварыць, змяніць, перавесці адну якасць у другую.
А. здарэнне ў жарт.
5. кім-чым або ў каго-што. У казках і павер’ях: ператварыць у каго-, што-н. пры дапамозе чараў.
А. у воўка.
А. у камень.
6. Схіліць да чаго-н.
А. у сваю веру.
7. Прыдаць іншы кірунак, змяніць (пра ход якой-н. справы, пра абставіны).
А. справу на сваю карысць.
|| незак. абаро́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
алагене́з
(ад ала- + -генез)
кірунак эвалюцыі групы арганізмаў, пры якой у блізкіх відаў адбываецца змена адных прыватных прыстасаванняў другімі, а агульны ўзровень арганізацыі застаецца ранейшым.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)