фрэнч, ‑а, м.
Прыталеная куртка ваеннага крою з чатырма накладнымі кішэнямі і хлясцікам ззаду. Шырокія плечы .. [начальніка] аблягаў фрэнч ахоўнага колеру, абцягнуты шырокім раменным поясам. Чарнышэвіч. На .. [Купалу] была белая сарочка, .. адкрыты суконны фрэнч з чатырма нашытымі зверху кішэнямі. Рамановіч.
[Ад уласн. імя.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазво́зіць, -зво́жу, -зво́зіш, -зво́зіць; -зво́жаны; зак.
1. што. Звезці ў адно месца ўсё, многае.
П. жыта ў зернясховішча.
2. каго-што. Забраўшы, адвезці куды-н. усё, многае або ўсіх, многіх.
П. каменне з палёў.
3. каго-што. Везучы, перамясціць зверху ўніз усё, многае ці ўсіх, многіх.
П. дзяцей на санках.
4. каго-што. Едучы, узяць з сабою ўсё, многае або ўсіх, многіх.
П. чужыя кнігі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вянча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак.
1. каго. Аб’ядноўваць шлюбам па царкоўным абрадзе.
В. маладых.
2. перан., што. Завяршаць сабой, знаходзячыся зверху чаго-н.
Вежу вянчала рубінавая зорка.
|| зак. павянча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 1 знач.), звянча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 1 знач.) і увянча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 2 знач.).
|| наз. вянча́нне, -я, н. (да 1 знач.).
|| прым. вянча́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
аплы́сці¹ і аплы́ць, -ыву́, -ыве́ш, -ыве́; -ывём, -ывяце́, -ыву́ць; -ы́ў, -ыла́, -ыло́; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Растаць, растапіцца зверху, з краёў і пачаць сцякаць, пакрываючы што-н. рэшткамі растопленага рэчыва.
Свечка аплыла.
2. Ацячы, заплыць тлушчам.
Твар аплыў.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Абваліцца, апаўзці пад дзеяннем вады, вільгаці.
Бераг аплыў.
|| незак. аплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прыгнята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. што. Прыціскаць чым-н. цяжкім зверху.
П. сыр каменем.
2. каго (што). Эксплуатаваць, не даваць свабодна жыць.
П. слабых.
3. каго (што). Непакоіць, ствараць цяжкі, падаўлены настрой.
Прыгнятаюць змрочныя думкі.
|| зак. прыгне́сці, -няту́, -няце́ш, -няце́; -няцём, -нецяце́, -няту́ць; -нёў, -няла́, -ло́; -няці; -не́чаны.
|| наз. прыгнёт, -у, М -ёце (да 2 знач.) і прыгне́чанне, -я, н. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
закле́іць, ‑клею, ‑клеіш, ‑клеіць; зак., што.
1. Закрыць адтуліну, дзірку і пад., наклеіўшы што‑н. зверху. Заклеіць вокны на зіму. // Закрыць, склеіўшы, зляпіўшы. Заклеіць канверт.
2. Многа наляпіўшы чаго‑н., пакрыць усю паверхню. Заклеіць сцены малюнкамі. Заклеіць дошку аб’явамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
майда́н, ‑а, м.
1. Плошча, дзе збіраюцца сходы, адбываюцца базары (у паўднёвых абласцях РСФСР). Позна ўвечары на майдане, дзе збіраліся на сходы і гульні, ясна гарэлі вогнішчы. Самуйлёнак.
2. У археалогіі — асобы від курганоў, старажытных магіл, звычайна раскапаных зверху.
[З араб. majdān, mainān.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакрыццё, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. пакрыць (у 1–3, 5 і 9 знач.).
2. Тое, што пакрывае што‑н. зверху. Цвёрдае пакрыццё дарог. □ Вежы [Супрасльскай царквы] дэкараваны і завяршаюцца складанымі яруснымі пакрыццямі з фігурнымі галоўкамі і высокімі шпілямі. Ліс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пала́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Лапаць некаторы час. Не адказваючы, брыгадзір накінуў павады на шыю Мяцеліцы, палапаў яе пад грывай і пайшоў у канюшню. Брыль. [Андрэй] падняў .. руку, палапаў пальцамі зверху па шафе — гільзы бразнулі адна аб адну. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́рткі, ‑так; адз. няма.
Разм. Тое, што і штаны. Мужык быў зверху апрануты, — кепка, картовая кашуля з зашпіленымі кішэнькамі, шарачковыя порткі, — а знізу — босы. Брыль. Міхась глянуў на свой палаплены паўкажушак, на порткі з даматканага сукна і.. ўздыхнуў. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)