Які адбываецца, здараецца, паўтараецца і пад. не вельмі часта; рэдкі. У тайзе мароз шчапаў дрэвы, ноч далёка і доўга раскідвала гучнае рэха, і Цаліна, якая ўжо засынала, пачула гэтыя нячастыя марозныя гукі.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскалы́хвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1.Незак.да раскалыхацца.
2.Разм. Перавальвацца з боку на бок (пры хадзе). Неўзабаве .. [Шпулькевіч] пачаў заўважаць, што далёка наперадзе раскалыхваюцца ў павольнай хадзе дзве чалавечыя постаці.Чорны.
3.Зал.да раскалыхваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарно́быль, ‑ю, м.
Шматгадовая травяністая расліна сямейства складанакветных з чырванавата-бурым сцяблом; разнавіднасць палыну. Пырхнуўшы з гнязда, шэрая птушына далёка не адлятала, а садзілася на галінку чарнобылю і глядзела ў мой бок па-свойску, смела.Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заляце́ць
1. (куды-н) (hin)éinfliegen* vi (s), heréinfliegen* vi;
пту́шка заляце́ла ў се́нцы ein Vógel hat sich in den Flur verflógen;
2. (далёка) weit fórtfliegen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
віда́ць, у форме інф., у знач.вык.
1. Можна бачыць, разгледзець.
Адсюль усё добра в.
Блізка в., ды далёка дыбаць (прыказка).
2. Можна разумець.
Сэнс байкі добра в.
3. Быць відавочным, вынікаць.
З гэтага в., што работа скончана ў тэрмін.
4.у знач.пабочн. сл. Як здаецца, мабыць, напэўна.
В., прыйдзецца ехаць аднаму.
◊
Ад зямлі не відаць (разм.) — вельмі маленькага росту.
Відам не відаць (разм.) — ніякіх прымет, нідзе не відаць.
Па ўсім відаць або як відаць — напэўна, відавочна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вір, -у, М у віры́, мн. віры́, -о́ў, м.
1. Кругавы, лейкападобны рух вады на рацэ, які ўзнікае ад сутыкнення сустрэчных плыней.
В. бурліў і пераліваўся.
В. падзей (перан.).
2. Глыбокае месца ў рацэ з ямай, дзе адбываецца завіхрэнне плыні.
◊
У віру на калу (разм.) —
1) пра няўстойлівае, няпэўнае жыццё;
2) далёка, невядома дзе.
Хоць у вір галавой (разм.) — пра цяжкае, бязвыхаднае становішча.
|| памянш.віро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м.
|| прым.віравы́, -а́я, -о́е.
Віравая вада.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
1. Вырвацца, зайсці далёка наперад (у час атакі, наступлення і пад.). [Зімін:] Не вытрымалі, халеры, пяткі паказалі! Пагнаў.. [немцаў] Марасян, але боязна, каб не зарваўся.Губарэвіч.//перан. Зайсці далёка ў чым‑н., перайсці ўсякія межы. — Мала што я магу сказаць! Хіба ты ўсё павінен слухаць? Ты ж павінен паправіць мяне, калі я дзе зарваўся!Лобан.
2. Абарвацца ўнутры чаго‑н. (пра нітку). Нітка зарвалася ў клубку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
драбне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Станавіцца драбнейшым па велічыні, змяншацца ў памерах. Лес драбнее. □ Тройка між тым ад’язджала ўсё далей, драбнела і нарэшце зусім знікла.Лупсякоў.Дождж драбнеў, далёка над ракой успыхвалі чырвоныя, што ноччу, сполахі.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сёк-сёк-сёк ‘падзыўныя для кароў’ (тураў., ДАБМ, камент., 895). Няясна. Нагадвае метатэзу падзыўных ксʼо‑ксʼо‑ксʼо (староб., ДАБМ, там жа), якія магчыма супаставіць з польск.дыял.kse > se, у чым бачаць далёка прасунутую рэдукцыю першапачатковага k sobie; гл. Махэк₂, 534; параўн. аналагічнае паходжанне ўкр.соб! (пры паганянні валоў), гл. Смаль-Стоцкі, Приміт., 31. Не выключана і новае паходжанне, з дзіцячай мовы, параўн. Смаль-Стоцкі, Приміт., 25 і наст. Гл. таксама ЕСУМ, 3, 117 (ксо́бі).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
начле́жны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да начлегу, начлежніка. Захмяліла нас дарога Ў вербах прыбярэжных Пахам сена маладога І дымкоў начлежных.Вялюгін.І недзе за сялом далёка Начлежнай песні блудзіць рэха.Танк.// Які прызначаны для начлегу. Начлежны дом.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)