прыма́ць несов., в разн. знач. принима́ть; (уносить — ещё) убира́ть; см. прыня́ць;

◊ п. бой — принима́ть бой;

п. на сябе́ — (што) принима́ть на себя́ (что);

п. (блі́зка) да сэ́рца — принима́ть (бли́зко) к се́рдцу;

п. на ве́ру — принима́ть на ве́ру;

п. грэх на душу́ — принима́ть грех на́ душу;

п. за чы́стую мане́ту — принима́ть за чи́стую моне́ту;

душа́ не ~ма́е — душа́ не принима́ет;

п. да ве́дама — принима́ть к све́дению;

што ха́та ма́е, усі́м ~ма́е — погов. чем бога́ты, тем и ра́ды; что есть в печи́, всё на стол мечи́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

бае́ц, байца, м.

1. Удзельнік баёў; воін. Ідзі, баец, у жорсткі бой, Людзям пакутным памажы ты. Астрэйка. // Змагар за грамадскую справу. Яны байцы вялікай раці, Іх хата там, дзе ёсць прастор. Чарот. Яму [Мінску] сягоння безліч творчых спраў, Бо ён баец на мірным полі ратным. Хведаровіч.

2. Радавы ваеннаслужачы або партызан; салдат. Для пераможнага салюта. Якім байцоў Радзіма славіць, Мы ведалі, Урал магутны Даўно Руду ў мартэнах плавіць. Танк. [Намыснік Гані:] — Які ж з цябе баец арміі народных мсціўцаў. Грамовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыспазі́цыя

(лац. dispositio = размягпчэнне)

1) план размяшчэння войск для вядзення бою або караблёў на месцы стаянкі ці ў атрадным плаванні;

2) пісьмовы загад войскам на бой або на марш у рускай арміі 18—19 ст.;

3) састаўная частка прававой нормы, якая вызначае абавязкі ўдзельнікаў судовага працэсу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

крыва́вы blútig, Blut-;

крыва́вая дыярэ́я мед blútiger Dúrchfall, -fälle, Dúrchfall mit Blut im Stuhl;

крыва́вая рво́та мед Erbréchen von Blut;

2. (кровапралітны) blútig;

крыва́вы прысу́д [прыгаво́р] Blúturteil n -(e)s, -e;

крыва́вы бой blútiger Kampf;

3. (пра колер) blútrot;

◊ да крыва́вага по́ту bis zur äußersten Erschöpfung

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

уратава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак.

Разм. Уберагчыся ад небяспекі, гібелі, знішчэння; выратавацца. [Бавылёк] яшчэ не ведаў, што яму рабіць, як уратавацца ад бяды. Якімовіч. Я не спадзяваўся ўратавацца ад пагоні і рыхтаваўся прыняць бой. Шамякін. Байцы ўцякалі, каб уратавацца, але, пакінуўшы акопы, траплялі яшчэ ў большую небяспеку. Марціновіч. // Унікнуць чаго‑н. непрыемнага, непажаданага. Змітрок Бядуля ўратаваўся ад нападаў, перабраўшыся ў «Маладняк». Лужанін. Грыбоў яны назбіралі і нават ад таго першага, вялікага дажджу ўратаваліся шчасліва, схаваўшыся хто ў кабіне, а хто пад машынаю. М. Стральцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

штыкавы́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да штыка ​1, служыць для прымацавання штыка ​1 (у 1 знач.). Штыкавая трубка. □ Прыйшло чалавек сто, а можа і яшчэ больш. Ды ўсе з нажамі, з нейкімі кінжаламі, нават са штыкавымі цесакамі, якія дзе ў каго пазаставаліся з вайны. Дубоўка. // Нанесены, зроблены штыком. Штыкавая рана. □ Трэба, каб твой росчырк быў Падобны бліскавіцы грому, Падобны ўдару штыкавому. Танк. // Які адбываецца, робіцца з прымяненнем штыкоў (пра рукапашны бой). [Алешын:] Глядзіце: вораг уцякае — Не вытрымаў атакі штыкавой. Бачыла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Késsel

m -s, -

1) кацёл, чыгуно́к, ро́ндаль

2) геагр. катлаві́на

3) вайск. кацёл

aus dem ~ heráusbrechen* — выхо́дзіць з акружэ́ння

den Feind in den ~ tréiben* — ве́сці бой на акружэ́нне праці́ўніка

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

ánbieten

*

1.

vt

1) прапано́ўваць

2) частава́ць

3)

ein Gefécht ~ — вайск. навя́зваць бой

2.

(sich) напро́швацца, прапано́ўваць свае́ паслу́гі

er bot sich mir an — ён прапанава́ў мне свае́ паслу́гі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

ба́ба¹, -ы, мн. -ы, баб, ж.

1. Матчына або бацькава маці.

2. Старая жанчына наогул.

3. Замужняя жанчына (разм.).

4. звычайна мн. Жанчыны наогул (разм.).

Бабы пайшлі жаць.

5. Жонка (разм.).

Мая б. прыбралася, як на вяселле.

6. Жанчына, якая прымае роды (разм., уст.).

За бабу была Праксэда з Бадзінава.

7. перан. Пра слабахарактарнага, нясмелага мужчыну (разм., іран.). «Смялей, не будзь бабай!», — крычалі яму.

○

Каменная баба — старажытная статуя з каменя.

Снегавая баба — злепленая са снегу чалавечая фігура.

◊

Баба Яга — у казках славянскіх народаў: злая вядзьмарка, чараўніца.

Базарная баба — сварлівы, грубы, крыклівы чалавек.

Бой-баба (разм.) — мажная жанчына з шумлівым характарам.

Хват-баба (разм.) — увішная, працавітая жанчына.

|| зб. баб’ё, -я́, н. (да 2—4 знач.; пагард.).

|| прым. ба́бін, -а.

◊

Бабіна лета — ясныя цёплыя дні ранняй восені.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

contest

1. [ˈkɑ:ntest]

n.

1) спабо́рніцтва, спаду́жніцтва n., ко́нкурс -у m.

a swimming contest — плыве́цкае спабо́рніцтва

a beauty contest — ко́нкурс прыгажо́сьці

2) бой -ю m., змага́ньне n.

3) спрэ́чка, дыску́сія f.

2. [kənˈtest]

v.

1) спабо́рнічаць, змага́цца

2) зьбіва́ць (аргумэ́нты, до́вады); выступа́ць супро́ць, аспрэ́чваць

3) ста́віць пад сумне́ў

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)