Ро́нтмэйсар ’спецыяльная шавецкая прылада для апрацоўкі рантаў па краях абутку’ (Скарбы) — з ням.Rand ’край, шлячок, аблямоўка’ і Meißel ці Messer ’разец, зубіла, нож’, магчыма, праз ідыш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рыкашэ́т ’палёт цела пад вуглом пасля ўдару аб якую-небудзь паверхню’ (ТСБМ). З франц.ricochet ’тс’ хутчэй за ўсё праз пасрэдніцтва рускай мовы, параўн. рус.рикоше́т ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Самшы́т ’паўднёва вечназялёнае дрэва з цвёрдай драўнінай’ (ТСБМ), празрус.самши́т ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 73) з пярс.šimšäd ’тс’ (Праабражэнскі, 2, 249; Локач, 151; Фасмер, 3, 555).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Се́ўкі ‘рэдкі (пра матэрыял)’, се́ўко ‘рэдка вытканае палатно’ (шчуч., Нар. лекс.; навагр., З нар. сл.). Да сеяць (гл.) з суф. ‑к‑; семантычная матывацыя ‘тое, праз што сеюць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Та́льма ’жаночая доўгая накідка без рукавоў’ (ТСБМ). Відаць, праз рускую мову ад уласнага імя Та́льма — прозвішча французскага акцёра Francois-Joseph Talma (ЕСУМ, 5, 510; Фасмер, 4, 16).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ірга́ ’Amelanchier Medik’. (Кіс.). Запазычанне з манг.irgai, калм.jarɣä ’хмызняк з вельмі цвёрдай драўнінай’ (Фасмер, 2, 137) празрус. мову, адкуль таксама ўкр.ірга́, польск.irga.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
durchwinden
I dúrchwinden
*(sich) 1) прабіра́цца, прашмыгну́ць
2) зві́ліста працяка́ць
(празшто-н.)
3) перан. круці́цца (i так і сяк); лаві́раваць
wir müssen uns ~ — мы паві́нны перама́гчы ця́жкасці
II durchwínden
*vt перапля́таць, перавіва́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
бу́дзень, ‑дня; мн. будні, ‑дняў; м.
1. Будны, не святочны дзень. Ці то ў будзень, ці то ў свята, Як адчыніш толькі дзверы — У каго які занятак, Можна ведаць па кватэры.Непачаловіч.
2.перан. Штодзённае жыццё. Працоўныя будні. □ Мы ідзём з пуцёўкаю райкома праз гарачыя крутыя годы ў камунізма будзень, як дадому.Вялюгін.Не выгрызе сцежкі Асенняя злосць, Дзе творыцца новы І радасны будзень.Хадыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
буке́т, ‑а, М ‑кеце, м.
1. Падабраныя і прыгожа складзеныя ў пучок кветкі. Букет ружаў. □ А праз тры дні Стась з вялікім букетам ружовых цюльпанаў у руках крочыў у школу.Хомчанка.// Пра якія‑н. прадметы, складзеныя ў пучок. Дзяўчына з іх [сяброў] кампаніі, якая несла цэлы букет рознакаляровых шароў, падбегла да дома і выпусціла нітку.Шыцік.
2. Сукупнасць пахавых і смакавых уласцівасцей чаго‑н. Букет чаю. Букет віна.
[Фр. bouguet.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)