забра́ла, ‑а, н.

Частка шлема, якой прыкрываецца твар, каб засцерагчыся ад удараў. Здаецца, зараз з цаглянай вежы вылезе рыцар і скажа: — Стой! На твар забрала апусціць нізка. А. Вольскі.

•••

З адкрытым (паднятым) забралам — адкрыта, не ўтойваючы сваіх сапраўдных намераў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грама́дскасць, ‑і, ж.

1. Перадавая, найбольш актыўная частка грамадства. [Трэці з камунараў:] Пад партыйным кіраўніцтвам Працуем на якасць, Нам урад ідзе насустрач І наша грамадскасць. Купала. // Грамадскія арганізацыі. Грамадскасць завода.

2. Усведамленне грамадскіх інтарэсаў, патрэб, цікавасць да пытанняў грамадскага жыцця. Пачуццё грамадскасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гра́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Адбітак часткі друкарскага набору, яшчэ не звярстанага ў старонкі; сама частка такога набору. Заранік пайшоў у сельгасаддзел знаёміцца з планамі, матэрыяламі, гранкамі набраных у чарговы нумар артыкулаў і заметак. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

архі...,

1. Прыстаўка са значэннем вышэйшай і найвышэйшай ступені прыкметы, якая названа ў другой частцы слова, напрыклад: архіасцярожны, архінебяспечны, архіхутка, архіправільна, архіапартуністычны, архімодны.

2. Першая частка складаных слоў, якая абазначае старшынствы праваслаўных і каталіцкіх царкоўных званняў: архіепіскап, архімандрыт, архірэй.

[Грэч. archi.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абало́на, ‑ы, ж.

1. Частка даліны ракі, якая ў паводку заліваецца вадою. З захаду.. [зямельны масіў] быў акаймаваны вузкай, у хмызняках, рачулкай, з поўначы — лесам, з поўдня — прылеснай балоцістай абалонай. Хадкевіч.

2. Слой драўніны сасны, што знаходзіцца паміж стрыжнем і карою.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзевяці...

Першая састаўная частка складаных слоў; абазначае: а) які мае дзевяць адзінак таго, што паказана ў другой частцы, напрыклад: дзевяцігранны, дзевяціпольны, дзевяціразовы; б) які складаецца з дзевяці адзінак або мерай у дзевяць якіх‑н. адзінак, напрыклад: дзевяцібальны, дзевяціградусны, дзевяцімесячны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзесяці...

Першая састаўная частка складаных слоў; абазначае: а) які мае дзесяць адзіная таго, што паказана ў другой частцы, напрыклад: дзесяцівугольны, дзесяціствольны, дзесяцікратны; б) які складаецца з дзесяці адзінак або мерай у дзесяць якіх‑н. адзінак, напрыклад: дзесяцітонны, дзесяцігадовы, дзесяціграмовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

напаў...,

Першая састаўная частка складаных слоў, якая надае значэнне: 1) напалову, папалам з чым‑н., напрыклад: напаўшарсцяны, напаўшаўковы; 2) не зусім, не да канца, напрыклад: напаўмёртвы, напаўсветлы, напаўадчынены; 3) палавіна таго, аб чым гаворыцца ў другой частцы, напрыклад, напаўсфера.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

насавы́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае адносіны да носа (у 1, 2 знач.). Насавыя адтуліны. Насавыя косці. Насавая частка катэра.

2. Які выгаворваецца ў нос. Насавыя гукі.

3. Які знаходзіцца на носе судна, самалёта і інш. Насавыя гарматы крэйсера.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пінжа́к, ‑а, м.

Частка мужчынскага касцюма ў выглядзе курткі з рукавамі, якая спераду зашпільваецца. Юнак дастаў з унутранай кішэні пінжака газету і паклаў на стол. Гарбук. З-пад цёмнага яго пінжака была відаць бялюткая кашуля з бантам-гальштукам. Арабей.

[Англ. pea-jacket.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)