калі́бр, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.
1. -у. Дакладны размер якога-н. вырабу, прадмета.
2. -у. Дыяметр канала ствала агнястрэльнай зброі.
Снарад вялікага калібру.
3. -у, перан. Пра форму, велічыню, якасць чаго-н.
Людзі рознага калібру.
4. -а. Вымяральны інструмент для праверкі размераў, формы і ўзаемнага размяшчэння частак вырабу (спец.).
|| прым. калі́бравы, -ая, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
візіро́вачны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да вызначэння якасці зерня, прызначаны для гэтай мэты.
2. у знач. наз. візіровачная, ‑ай, ж. Лабараторыя, у якой вызначаюць якасць зерня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жарсцві́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Крупінка жарствы.
2. перан. Якасць, уласцівасць жорсткага, жарсткаватага. Заўсёды цвёрды, з жарсцвінкай, голас быў цяпер ціхі, усхваляваны. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шліфо́ўка, ‑і, ДМ ‑уцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. шліфаваць.
2. Адшліфаваная паверхня чаго‑н.; якасць адшліфаванай паверхні. Дэкаратыўная шліфоўка. Добрая шліфоўка.
3. Інструмент для шліфавання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прачну́цца ’перастаць спаць, прабудзіцца’, ’стаць актыўным, выйсці са стану застою, спакою’, ’з’явіцца, выявіцца (пра пачуцці, уласцівасць, якасць)’, дыял. варыянты прочкну́цца, прочихну́цца, прочхну́цца (Нас., Дзмітр.) з устаўным ‑х‑ (‑к‑). Рус. дыял. прочну́ться ’прабудзіцца; ачнуцца’, укр. прочну́тися ’тс’. Гл. ачнуцца, ачхнацца; форма прошнулася (гом., Рам.), на думку Карскага (1, 360), у выніку замены ‑с‑ на ‑ш‑; малаверагодна, хутчэй з ‑чн‑, параўн. рушні́к < ручні́к, сма́шны < сма́чны і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыдзі́рлівасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і якасць прыдзірлівага, схільнасць да прыдзірак. Юрка не бачыў такой прыдзірлівасці нават на заводзе ад майстра, калі адбываў там сёлета ў ліпені .. слясарную практыку. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
публі́чнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць, якасць публічнага (у 1 знач.). Публічнасць лекцыі. Публічнасць суда. // Шырокая вядомасць. Вялікае значэнне надаецца публічнасці спаборніцтва. Для гэтай мэты выкарыстоўваецца не толькі вусная прапаганда. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саладо́сць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць і якасць салодкага (у 1 знач.). Саладосць цукерак.
2. Прыемнае адчуванне, задавальненне, выкліканае чым‑н. Сэрца захліпалася ад невядомае саладосці, шчымела і ныла. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
walor, ~u
м.
1. кніжн. добрая якасць, годнасць, вартасць;
2. ~y — мн. эк. каштоўнасці
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
публіцысты́чнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць, якасць публіцыстычнага; наяўнасць элементаў публіцыстыкі (у творах, творчасці і г. д.). Публіцыстычнасць П. Глебкі розніцца ад мяккага лірызму Я. Купалы, ад эпічнай непаспешлівасці Я. Коласа. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)