карту́з м.
1. (головной убор) ша́пка, -кі ж.; карту́з, -за́ м.;
2. (бумажный мешок) уст. мяшо́к, -шка́ м., паке́т, -та м.;
3. воен., ист. карту́з, -за́ м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
зімо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які бывае зімой, звязаны з зімой; зімні. Зімовы вечар. Зімовыя канікулы. □ Слупы дыму выцягваліся роўна, стромка, нібы падпіраючы невысокае зімовае неба. Лынькоў. Сіні зімовы змрок спускаўся над мястэчкам. Навуменка. // Які выкарыстоўваецца зімой, прызначаны для зімы. Зімовая шапка. □ [Вавёрка] знайшла старое дзятлава гняздо на елцы, куды і сабралася перанесці жалуды для зімовых запасаў. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
daszek, ~ku
dasz|ek
м.
1. прыстрэшак; стрэшка;
2. брыль;
czapka z ~kiem — шапка з брылём;
3. абажур; засня
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
верх, вяршыня, верхавіна, вяршаліна, спічак / гары: пік / будынка: шпіль, шпіц; макаўка (разм.); шапка (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
sailor
[ˈseɪlər]
1.
n.
1) мара́к -а́ m.
2) матро́с -а m.
3) матро́ска f. (ша́пка без брыля́)
2.
adj.
матро́скі
a sailor collar — матро́скі каўне́р
•
- good sailor
- poor sailor
- bad sailor
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
бая́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
1. Уст. Шаферка, дружка маладой у час вясельнага абраду. Грузчыкі і вазакі, Пад вясёлае гранне музык, З маладымі баяркамі, Як на вяселлі сваім танцавалі. Танк.
2. Разм. Высокая футравая шапка. Антон увайшоў нарэшце, глянуў на жонку і пачаў павольна распранацца. Зняў сваю баярку. Паклаў яе акуратна на палічку вешалкі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ле́тні 1, ‑яя, ‑яе.
Які мае адносіны да лета; звязаны з летам, адбываецца летам. Летняя раніца. Летнія канікулы. Летнія дажджы. □ Летні дзень год корміць. Прыказка. // Які выкарыстоўваецца летам; прызначаны для лета. Летні кінатэатр. □ На .. [настаўніку] было халоднае паліто і летняя шапка. Колас.
ле́тні 2, ‑яя, ‑яе.
Разм. Цеплаваты, хатняй тэмпературы, крыху падагрэты (звычайна пра ваду). Мыцца летняй вадою.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спіча́сты, ‑ая, ‑ае.
З вострым верхам або канцом. У зеляніне садоў выдзяляюцца белыя сцены мазанак, з-за высокіх спічастых таполяў выглядае двухпавярховая чырвоная мураванка. С. Александровіч. Вось ён [герой] — на вуліцах Вільні, і я ўжо бачу старыя камяніцы са спічастымі гатычнымі дахамі, званіцы, масіўныя вастрабрамскія парталы. Арочка. На галаве спічастая шапка-будзёнаўка з вялікай чырвонай зоркай. П. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Каўпа́к ’каўпак’ (ТСБМ, БРС). Слова вядома ўжо ў ст.-бел. мове: колпа́къ (з сярэдзіны XVI ст.), гл. Булыка, Запазыч., 162. Таксама было вядома і ў іншых усх. славян (ст.-рус. колпакъ > рус. колпа́к, калпа́к, укр. ковпа́к). Даўняе запазычанне з цюрк. моў (параўн. тур., тат., крым.-тат., казах. kalpak ’шапка’). Фасмер, 2, 297; Шанскі, 2, К, 215–216.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Comae steterunt (Vergilius)
Валасы ўзняліся.
Волосы встали (стали).
бел. Валасы дыбарам сталі. Валасы ўстаюць на галаве. Шапка на галаве расце.
рус. Волосы стали/встали/поднялись дыбом.
фр. Les cheveux se dressent sur la tête (Встают волосы дыбом на голове).
англ. One’s hair stands on end (Волосы дыбом стоят).
нем. Die Haare stehen zu Berge (Волосы встают дыбом).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)