прары́ў, ‑рыву, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. прарываць 1 — прарваць (у 2, 3 знач.) і прарывацца 1 — прарвацца (у 2 знач.).
2. Прарванае месца, участак. Прарыў у плаціне.
3. Спец. Скразное пашкоджанне сценкі ўнутранага органа. Прарыў барабаннай перапонкі.
4. перан. Невыкананне ў тэрмін задання, плана; адставанне. Прарыў у рабоце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́руб ’участак, дзе высечаны лес’ (Мат. Гом., Інстр. II); ’зруб’ (Мат. Гом.); ’вышыня зруба ад падлогі да столі’ (Інстр. II). Рус. дыял. вы́руб ’паляна з карчамі і кустамі; від плоту; дзеянне па дзеяслову вырубіць’, польск. wyrąb, в.-луж. wurub. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад вырубіць < рубіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ла́пек, лапёка ’латка’ (маг., гом., ДАБМ, к. 231, Нар. сл.), лапёка і лапёха (Мат. Гом.), пух., рагач. липёка ’невялікі участак, заняты пад што-небудзь’, воран. ’кавалачак дрэва’ (Сл. паўн.-зах.). Балтызм, утвораны ад lopas ’латка’ і дэмінутыўнага суф. ‑ėkas, адаптаваны на Гомсмммчыне ў ‑ежа.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Няўдо́ба ’участак, непрыгодны для апрацоўкі’ (Сл. ПЗБ, Сцяшк. Сл., Шатал., Сл. ЦРБ, Мат. Маг., Мат. Гом.), няўдоб, няўдобшчына, няўдо́бішча ’тс’ (Сцяшк.), няўдо́біца ’тс’ (Сл. ПЗБ, Сл. ЦРБ, Яўс.), няўдобніца, няўдобшчына ’тс’ (Сл. ЦРБ), няўдобія ’тс’ (Сл. ПЗБ), няўдобства ’тс’ (Мат. Гом.). Да удоба, даба (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
усе́яць сов.
1. (покрыть множеством чего-л.; заполнить кем-л.) усе́ять;
зо́ркі ўсе́ялі не́ба — звёзды усе́яли не́бо;
2. засе́ять, обсемени́ть;
у. уве́сь уча́стак — засе́ять (обсемени́ть) весь уча́сток
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пляц
(польск. plac, ад ням. Platz)
1) участак зямлі пад сядзібай;
2) незабудаваная тэрыторыя ў горадзе, прызначаная для якой-н. мэты, плошча (напр. рыначны п.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
секве́стр
(лац. sequestrum)
1) забарона ці абмежаванне, якое накладваецца дзяржаўнымі ўладамі на карыстанне якой-н. маёмасцю;
2) мед. участак амярцвелай тканкі, які аддзяліўся ад здаровай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АЎТАХТО́Н (ад грэч. autochthōn мясцовы, карэнны) у геалогіі, участак зямной кары, які не зведаў значных гарыз. перамяшчэнняў і залягае пад насунутым на яго тэктанічным покрывам (алахтонам). Подсцільныя пароды звычайна рэзка адрозніваюцца ад покрыўных, зона размежавання іх запоўнена міланітамі. Можа мець складкавыя ці разрыўныя парушэнні незалежна ад покрыва або сумесна з ім. Пашыраны ў складкавых абласцях.
М.А.Нагорны.
т. 2, с. 122
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВІКТО́РЫЯ-НІЛ
(Victoria Nile),
участак р. Белы Ніл ва Угандзе ад выхаду з воз. Вікторыя да ўпадзення ў воз. Мабуту-Сесе-Сека. Даўж. 420 км, пл. бас. каля 262 тыс. км². Перасякае ступеньчатае пласкагор’е, утварае шматлікія парогі і вадаспады: Оўэн, Кабарэга (Мерчысан); працякае праз воз. К’ёга. Сярэдні расход вады каля 700 м³/с. ГЭС. Суднаходства на асобных участках.
т. 4, с. 156
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
аза́лея, ‑і, ж.
Паўднёвая дэкаратыўная кустовая расліна сямейства верасовых з жоўтымі і інш. кветкамі. Недалёка ад вёскі Замошша, каля Жыткавіч, ёсць участак зямлі з раслінай, узрост якой, па сцвярджэнні вучоных, мільён гадоў. Гэта пантыйская азалея — старажытная і амаль усюды вымерлая расліна. А тут на невялікім кавалачку палескай зямлі яна захавалася. «Звязда».
[Ад грэч. azaleos — сухі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)