жэ́рабя, ‑я, н.
Умоўны знак (дробная рэч, паперка і пад.), які выцягваецца наўгад з шэрагу падобных прадметаў пры вызначэнні чарговасці, абавязку або права на што‑н. Кінуць жэрабя. Цягнуць жэрабя. □ Але як гэты надзел дастаўся.. [Раману] па жэрабю, то і не было на каго наракаць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
найле́пшы, ‑ая, ‑ае.
1. Самы лепшы. Рэч найлепшай якасці. □ Розум — найлепшае багацце. Прыказка.
2. у знач. наз. найле́пшае, ‑ага, н. Самае лепшае. Марыць аб найлепшым. □ Чалавек, безумоўна, нараджаецца дзеля таго, каб упрыгожваць зямлю, ператвараць яе паводле сваіх уяўленняў аб найлепшым. Карпаў.
•••
Усяго найлепшага — развітальнае нежаданне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ашкротак ’адломак, чарапок’ (Бяльк.), ’старая, непрыгодная рэч’ (жлобін., Цыхун. вусн. паведамл.). Гл. аскротак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пашыба́ць ’быць падобным на каго-н.’ (рэч., Мат. Гом.). З рус. пошиба́ть ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
замяні́ць, -мяню́, -ме́ніш, -ме́ніць; -ме́нены; зак., каго-што.
1. кім-чым. Узяць, скарыстаць, паставіць узамен другога.
З. сакратара новым.
2. Заняць чыё-н. месца, стаўшы раўнацэнным яму.
Сястра замяніла яму памерлую маці.
3. З’явіцца на змену каму-, чаму-н.
Песня заменіць сум.
4. Выпадкова ці наўмысна ўзяць чужую рэч замест сваёй, падмяніць.
З. галошы.
|| незак. заме́ньваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. заме́на, -ы, мн. -ы, -ме́н, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вядо́мы¹, -ая, -ае.
1. Такі, пра якога ведаюць, маюць звесткі.
Вядомыя ўсім падзеі.
Вядомая справа (рэч) (канечне, зразумела; разм.). Як вядома (пабочн. сл.).
2. Такі, пра дзейнасць якога ўсе добра ведаюць, які карыстаецца славай.
В. пісьменнік.
3. Агульнапрызнаны (у спалучэнні з назоўнікамі ацэначнага, харакгарызуючага значэння; разм.).
В. гуляка.
В. махляр.
|| наз. вядо́масць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Набыць в. (стаць вядомым у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пасы́лка¹, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
1. гл. паслаць¹.
2. Запакаваная рэч (рэчы), перасланая (-ыя) каму-н. па пошце або кім-н.
Паштовая п.
Прывёз вам пасылку ад родных.
◊
Быць на пасылках у каго (разм.) — пастаянна выконваць чые-н. дробныя даручэнні.
|| памянш. пасы́лачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 2 знач.; разм.).
|| прым. пасы́лачны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Пасылачная квітанцыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
упа́рты, -ая, -ае.
1. Вельмі ўстойлівы, паслядоўны ў ажыццяўленні чаго-н., які ажыццяўляецца цвёрда і паслядоўна.
У. чалавек.
Упартая барацьба.
Аказваць упартае супраціўленне.
2. Незгаворлівы, які імкнецца рабіць толькі па-свойму, наперакор каму-н.
У. як асёл.
Факты — упартая рэч (супраць фактаў спрачацца бескарысна).
3. Які выражае ўпартасць, рашучасць.
Упартыя вочы.
4. перан. Зацяжны, непрымірымы.
Упартыя баі.
|| наз. упа́ртасць, -і, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нікчэ́мны
1. никчёмный, никуды́шный;
~ная рэч — никчёмная (никуды́шная) вещь;
2. ничто́жный, жа́лкий; презре́нный;
н. чалаве́к — ничто́жный (жа́лкий) челове́к;
н. раб — презре́нный раб;
◊ н. мета́л — презре́нный мета́лл
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ламба́рд м Lómbard [Lombárd] m -(e)s, -e, Léihhaus n -(e)s, -häuser;
закла́сці рэч у ламба́рд éine Sáche [ein Ding] lombardíeren [beléihen, verpfänden]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)