лі́ра 1, ‑ы, ж.
1. Старажытнагрэчаскі струнны шчыпковы музычны інструмент. // перан. Паэт. Ужываецца як сімвал паэзіі, паэтычнай творчасці. Славу спяваеш ты роднаму краю, Сэрца прыносячы дар, Звонкая ліра твая не сціхае, Наш, беларускі пясняр. Русак.
2. Даўнейшы народны беларускі струнны музычны інструмент з клавішамі і корбай.
[Грэч. lyra.]
лі́ра 2, ‑ы, ж.
Грашовая адзінка ў Італіі і Турцыі.
[Іт. lira.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
судья́ в разн. знач. суддзя́, -ддзі́ м.;
ты не судья́ в э́том де́ле ты не суддзя́ ў гэ́тай спра́ве;
наро́дный судья́ наро́дны суддзя́;
судья́ пе́рвой катего́рии спорт. суддзя́ пе́ршай катэго́рыі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
кадры́ля
(фр. quadrille, ад ісп. cuadrilla)
народны і бальны парны танец з шасці фігур, распаўсюджаны ў многіх еўрапейскіх народаў, а таксама музыка гэтага танца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
та́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.
1. Від мастацтва, у якім стварэнне мастацкіх вобразаў дасягаецца сродкамі пластычных і рытмічных рухаў цела чалавека.
Тэорыя танца.
2. Сукупнасць такіх рухаў пэўнага тэмпу і формы, якія выконваюцца ў такт музыкі, а таксама музычны твор у рытме і стылі такіх рухаў.
Беларускі народны т.
3. толькі мн. Гулянка з музыкай, на якой людзі танцуюць; вечарынка.
Кожную суботу ў клубе былі танцы.
◊
Ні да танца, ні да ружанца (разм., неадабр.) — пра няўмелага, ні на што не здатнага чалавека.
|| прым. танцава́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
national
[ˈnæʃənəl]
adj.
1) нацыяна́льны; наро́дны
national assembly — нацыяна́льная асамбле́я
national economy — наро́дная гаспада́рка
national minority — нацыяна́льная ме́ншасьць
2) дзяржа́ўны
national laws — дзяржа́ўныя зако́ны
national bank — дзяржа́ўны банк
3) усенаро́дны
a national disaster — усенаро́днае бе́дзтва
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
та́нец м Tanz m -es, Tänze;
наро́дны та́нец Vólkstanz m;
ба́льны та́нец Geséllschaftstanz m;
пляцо́ўка для та́нцаў Tánzfläche f -, -n, Tánzboden m -s, - і -böden;
да́мскі та́н Dámenwahl f -, -en
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
кантро́ль, -лю м., в разн. знач. контро́ль;
улі́к і к. — учёт и контро́ль;
дзяржа́ўны к. — госуда́рственный контро́ль;
наро́дны к. — наро́дный контро́ль;
к. правяра́е біле́ты — контро́ль проверя́ет биле́ты;
к. рублём — контро́ль рублём
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ду́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
1. Народны духавы музычны інструмент у выглядзе драўлянай або чарацянай трубкі з круглымі дзірачкамі. За бакавым узгоркам чуліся высвісты пастуховых дудак. Гартны.
2. Разм. Сцябліна, звычайна пустая ўнутры. Дудкі чароту. □ Я іду паўз платы, за якімі зелянеюць дудкі цыбулі. Наўроцкі.
•••
Іграць у адну дудку гл. іграць.
Скакаць пад чыю дудку гл. скакаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мяце́ліца, ‑ы, ж.
1. Снежная бура, завея. Мяцеліца ў полі сапе, завывае, Свіст віхраў спакойна заснуць не дае. Купала. Над станцыяй гулялі студзеньскія мяцеліцы, вылі і стагналі лютыя в[я]тры. Шчарбатаў.
2. Народны танец, які выконваецца ў хуткім тэмпе з частымі зменамі фігур і паваротамі. Услед жа за бацюшкам Габрусь і Гіляры таксама хапілі па кабеце і пачалі шпарка круціць мяцеліцу. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сурма́ 1, ‑ы, ж.
1. Хімічны элемент, серабрыста-белы метал, ужываецца ў тэхніцы і медыцыне. Сплавы сурмы.
2. Уст. Чорная фарба для валасоў, броваў і пад.
сурма́ 2, ‑ы; мн. сурмы, ‑аў; ж.
Старажытны ўкраінскі народны музычны інструмент у выглядзе доўгай драўлянай трубы, які выкарыстоўваўся пераважна як сігнальны. Дзесьці ў шале коні Скачуць перад боем, І ў стэп[е] рыдаюць Сурмы за сялом. Трус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)