спадаро́жнік, ‑а, м.
1. Чалавек, які ідзе або едзе разам з кім‑н., знаходзіцца разам у дарозе. За кінатэатрам Ніна Міхайлаўна сустрэла суседа. — Ну, цяпер у мяне ўжо ёсць спадарожнік да самага дома. Капусцін. У будзень .. спадарожнікаў не было і, вяртаючыся, Лёня стаяў у кузаве трохтонкі адзін. Брыль. Прахожыя азіраюцца на майго вельмі гаваркога спадарожніка і ўсміхаюцца. Каршукоў. // Той, хто разам з кім‑н. ідзе жыццёвай дарогай. А тыдзень назад .. [будаўнікі] не ведалі, што недзе жывуць такія цудоўныя іх равеснікі, што яны стануць неразлучнымі сябрамі, а можа і спадарожнікамі на ўсё жыццё. Грахоўскі. Прызнацца гэтаму чалавеку, які добра ведаў Юзіка, што яна [Люба] ўжо знайшла сабе новага спадарожніка, у яе не хапіла мужнасці. Васілевіч. // Тое, што пастаянна неабходна каму‑н. Кніга! Яна ўваходзіць у жыццё чалавека яшчэ ў маленстве і назаўсёды становіцца яго верным сябрам і надзейным спадарожнікам. Рунец.
2. Тое, што неразрыўна звязана з чым‑н., спадарожнічае чаму‑н. Баявая, бунтарская песня стала пастаянным спадарожнікам Ільіча. «ЛіМ». Рашучасць і валявая вытрымка заўсёды былі спадарожнікамі гераізму. Кулакоўскі. Імя, імя па бацьку, прозвішча — гэта сталыя спадарожнікі чалавека на працягу ўсяго жыцця. Бірыла. // Тое, што расце разам з чым‑н., знаходзіцца каля чаго‑н., сустракаецца разам з нечым. Кукуруза — спадарожнік іншых збожжавых у севазвароце. Спадарожнік нафты — прыродны газ.
3. перан. Той, хто часова і толькі знешне далучаецца да якога‑н. грамадска-палітычнага руху.
4. Нябеснае цела, якое рухаецца вакол планеты, зоркі. Спадарожнік Зямлі — Месяц.
•••
Карабель-спадарожнік гл. карабель.
Штучны спадарожнік — аўтаматычная касмічная станцыя або касмічны карабель, ці якое‑н. іншае штучнае касмічнае цела, якое круціцца вакол нябесных цел Сонечнай сістэмы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
taut
[tɔt]
adj.
1) ту́га наця́гнуты
a taut rope — ту́га наця́гнутая вяро́ўка
2) дагле́джаны
a taut ship — чы́ста дагле́джаны карабе́ль
3) падця́гнуты; напру́жаны (пра чалаве́ка)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
bóhren
vt, vi
1) свідрава́ць, бура́віць
ein Schiff in den Grund ~ — патапі́ць [пусці́ць на дно] карабе́ль
2) утыка́ць, уса́джваць
ein Schwert in [durch] den Leib ~ — пракало́ць мячо́м
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Grund
m -(e)s, Gründe
1) гле́ба, грунт
der ~ und Bóden — зямля́, зяме́льнае вало́данне, землеўлада́нне
2) дно
ein Schiff in den ~ bóhren — патапі́ць карабе́ль, пусці́ць карабе́ль на дно
das Schiff sinkt [geht] zu ~e — карабе́ль ідзе́ на дно
3) падста́ва, прычы́на
von ~ aus — грунто́ўна, карэ́нным чы́нам
im ~e genómmen — па су́тнасці
man hat állen ~ ánzunehmen* — ёсць усе́ падста́вы меркава́ць
dazú liegt áller ~ zuvór — на гэ́та ма́юцца ўсе́ падста́вы
Gründe géltend máchen — выстаўля́ць прычы́ны
◊ in ~ und Bóden — канчатко́ва
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Schiff
n -(e)s, -e карабе́ль, су́дна
~ für Übersee — акіцнскае су́дна
das ~ liegt im Háfen — карабе́ль [су́дна] стаі́ць у га́вані
an Bord des ~es — на бо́рце карабля́
2) тэх. чаўно́к
3) архіт. неф
◊ álle ~e hínter sich verbrénnen* — спалі́ць свае́ караблі́
gróße ~e máchen gróße Fahrt — вялі́каму карабэ́р (і) вялі́кае пла́ванне
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
loom2 [lu:m] v.
1. вырысо́ўвацца, узніка́ць;
A ship loomed out of the mist. З туману выплыў карабель.
2. навіса́ць (перан.);
The threat of unemployment is looming over the country. Над краінай навісае пагроза беспрацоўя.
♦
loom large прыма́ць пагро́злівыя паме́ры
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
pirate
[ˈpaɪrət]
1.
n.
1) піра́т -а m.
2) піра́цкі карабе́ль
2.
v.i.
займа́цца піра́цтвам
3.
v.t.
1) рабава́ць
2) выдава́ць або́ перадруко́ўваць без дазво́лу а́ўтара
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
haven
[ˈheɪvən]
1.
n.
1) га́вань, пры́стань f., бу́хта f.
2) прыпы́нішча n., прыпы́нак, прыту́лак -ку m.
2.
v.t.
1) ста́віць карабе́ль у порт
2) дава́ць прыту́лак
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
pogrążyć się
pogrąży|ć się
зак. пагрузіцца, акунуцца;
statek ~ł się w morzu — карабель пагрузіўся ў мора;
~ć się w rozmyślania — паглыбіцца ў роздум
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
shipwreck
[ˈʃɪprek]
1.
n.
1) караблекрушэ́ньне n.
2) разьбі́ты карабе́ль
3) разбурэ́ньне, разьбіцьцё n. (пля́наў); руі́на f.
2.
v.t. Figur.
буры́ць, разбура́ць, руйнава́ць; ні́шчыць
3.
v.i.
цярпе́ць караблякрушэ́ньне
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)