скол, ‑у, м.
1. Месца, дзе адкалоўся, скалоўся кавалак чаго‑н. Скол на камені.
2. зб. Тое, што сколата, сколатыя кавалкі чаго‑н. Ледзяны скол.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Валю́шка ’кавалак гліны’ (Жд.). Валюшка < *валюша ’тое, што валяюць, валяецца’, якое да валяць ’паварочваць з боку на бок’; параўн. рус. катыш ’кавалак скачанага хлеба’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абло́мак, -мка, мн. -мкі, -мкаў, м.
1. Абламаны, адбіты кавалак чаго-н.
А. граніту.
А. цаглянай сцяны.
2. перан. Тое, што засталося з ранейшых часоў, мінулага перыяду.
Абломкі старога свету.
|| прым. абло́мачны, -ая, -ае (спец.).
Абломачныя горныя пароды (пароды, якія складаюцца з абломкаў больш старажытных горных парод).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пліта́, -ы́, ДМ пліце́, мн. пліты і (з ліч. 2, 3, 4) пліты́, пліт, ж.
1. Плоскі прамавугольны кавалак металу, каменя або іншага матэрыялу.
Гранітная п.
2. Кухонная печ з канфоркамі.
Газавая п.
Кухонная п.
|| памянш. плі́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пу́га, -і, ДМ пу́зе, мн. -і, пуг, ж.
Прымацаваны да палкі кавалак спецыяльна звітай вяровачкі або сырамяці, якім паганяюць жывёлу.
Раменная п.
◊
Як пугаю па вадзе (разм.) — без пэўнага выніку, без знаку.
|| памянш. пу́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
Слаўную пужку звіў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ху́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
Кавалак тканіны ці вялікага палатна звычайна квадратнай формы, які завязваюць на галаву, шыю ці накідваюць на плечы.
Пуховая х.
Завязаць хустку.
|| памянш. ху́стачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. ху́стачны, -ая, -ае.
Хустачная тканіна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
шмато́к, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м.
1. Абрэзак, абрывак скуры, тканіны і пад.
Ш. матэрыі.
2. Жмут чаго-н.
Ш. поўсці.
3. Невялікі кавалак, камяк чаго-н.; нязначная колькасць чаго-н.
Ш. сала.
Сям-там тырчалі шматкі сухой травы.
|| прым. шмато́чны, -ая, -ае і шматко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
nugget
[ˈnʌgɪt]
n.
1) камя́к -а́ m., камячо́к -ка́, кава́лак -ка m.
2) самаро́дак зо́лата
3) не́шта ва́ртаснае
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Пе́лец ’маленькі кавалак сала’ (лун., Шатал.), пе́лесць ’пласт (мяса, сала)’ (Нас.). Відазмененае пад уплывам польск. połeć усходне-славянскае полътъ ’кавалак’. Гл. полць; магчымы ўплыў папярэдняга слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́стругаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Стругаючы, надаць чаму‑н. пэўную форму. Выстругаць цацку. □ Хлопец меркаваў, дзе б знайсці кавалак сырой асіны, каб выстругаць «аўтамат». Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)