заме́рці, ‑мру, ‑мрэш, ‑мрэ; ‑мром, ‑мраце; пр. замёр, ‑мерла і ‑мёрла; зак.
1. Стаць нерухомым, перастаць рухацца. Камандзіры замерлі па камандзе «смірна», прыклалі рукі да пілотак.Якімовіч.Маятнік, хістануўшыся раз-другі, бліснуў і замёр зноў.Карпаў.// Сцішыцца, стаіцца. Мікола з Таняй схаваліся ў яме і замерлі.Новікаў.// Страціць на момант здольнасць рухацца, акамянець пад уплывам якога‑н. моцнага пачуцця. Замерці ад жаху. Замерці ад захаплення. □ Памятаю я, што ад гэтага жудаснага крыку я адразу ж замёр і ўсё маё цела раптам пахаладзела.Нікановіч.// Сціснуцца на момант, быццам спыніцца (пра сэрца), перарвацца (пра дыханне). Ад нечаканасці замерла сэрца, перахапіла дух.Гамолка.
2.перан. Спыніцца, перастаць дзейнічаць; заглухнуць. К восені 1915 г. прамысловае жыццё ў Мінску і іншых гарадах амаль поўнасцю замерла.«Весці».// Заціхнуць, замоўкнуць (пра гукі). Стук капытоў замёр у далечыні. □ Зноў замерлі ў небе маторы, быццам самалёт увайшоў у піке.Асіпенка.
3.(звычайнаўспалучэннісасловамі: «на вуснах», «на губах», «на языку» і пад.). Застацца нявыказаным (пра словы, гукі). Чаму замерлі словы на губах, Як заміраюць кроплі на лістах?Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стаі́цца, стаюся, стоішся, стоіцца; зак.
1. Схавацца і прытаіцца, імкнучыся застацца незаўважаным. Аўгіня асцярожна ўвайшла ў двор, ціхенька расчыніўшы веснічкі, і стаілася за вуглом, каб не папасціся каму на вочы.Колас.Стаіўся на печы і я, не дыхну, чакаючы, што скажа свякруха.Адамчык.Адсюль відаць хмызняк перад дарогай, у якім стаіліся, замерлі штурмавыя групы.Ваданосаў.// Прытаіцца, чакаючы каго‑, што‑н. Змоўкла і Аксана. Стаілася, напружылася, ператварылася ўся ў слых — яна, па ўсім відаць было, хацела першая пачуць Мішэлеву хаду.Сачанка.[Дзяркач] выцягнуў шыю і насцярожыўся, як той кот, што стаіўся над мышынай норкай.Чавускі.// Прыціхнуць, зменшыць актыўнасць. Шаройка, пасля таго, як яго знялі з брыгадзіра, стаіўся, прыціх, нават на вуліцы рэдка паказваўся.Шамякін./ Пра лес, бор, дрэвы і пад. Наставала мяккая, лагодная ноч. Лес стаіўся, натапырыўся, — слухаў. Злягаўся снег.Пташнікаў.Недзе ў сінечы неба спяваў жаўрук. Яго трапяткая песня звінела над полем, як струна на скрыпцы. І ўсё навокал сцішылася, нават вецер стаіўся ў леташняй парудзелай траве.Асіпенка.
2. Не прызнацца ў чым‑н. Але цяпер .. [Ганя] стаілася. Нічога не адказала.Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
постIм.
1. (пасада) Pósten m -s, -, Stéllung f -, -en, Amt n -(e)s, Ämter;
міністэ́рскі пост Minísteramt n -(e)s, Minísterposten m -s, -; Minístersessel m -s, -;