Сям’ёй, у сям’і. — Як ні кажыце, а сямейка жыць куды выгадней, чым аднаму, — загаварыў раптам загадчык млына, пазіраючы, як жонка раскладвае на разасланым абрусе закусь.Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пападдзя́ ’жонка папа’ (ТСБМ, Нас., Шат.). Рус.попадья́, укр.попадя́, ст.-рус.попадіꙗ, попадья. З грэч.παπαδια ’тс’ < παπᾶς ’свяшчэннік’ (Фасмер, 3, 327; там жа і інш. літ-ра). Ад пападдзя ўтворана пападзю́к ’паповіч, сын свяшчэнніка’ (Мал.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Páar
n -(e)s, -e па́ра
ein ~ Stíefel — па́ра бо́таў
ein verhéiratetes ~ — муж і жо́нка
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
хлусня́, ‑і, ж.
Мана, няпраўда, наўмыснае скажэнне фактаў. [Зёлкін:] Вы [цёця Каця], можа, намякаеце на тое, што мая жонка ўчора з некім на машыне ехала? Дык гэта хлусня. Учора адвячоркам мая жонка была тут і працавала.Крапіва.[Іван] выпрабавальна ўгледзеўся ў .. калючыя вочы [Джуліі] і зразумеў, што трэба або сказаць праўду, або выдумляць якую адмысловую хлусню.Быкаў.Францішак Багушэвіч быў адным з першых, хто кінуў выклік.. афіцыйнай хлусні і паклёпу на беларускі народ.Конан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зво́ды, ‑аў; адз.няма.
Разм. Нагаворы, плёткі. І жылося б, як у людзей, каб не чужыя зводы.Адамчык.Яго жонка зводы робіць, перадае другому, так толькі і жыве.Янкоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старшыні́ха, ‑і, ДМ ‑нісе, ж.
Разм.Жонка старшыні. [Лена:] — Скажыце, калі ласка, ці яшчэ старшыні не было? — Не. Сёння ў яго раённае начальства. Дык у канторы, — адказала старшыніха.Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маркі́за
(фр. marquise)
1) жонка або дачка маркіза; 2) навес над акном, дзвярамі, балконам для засцярогі ад сонца;
3) штора на акно або дзверы, якая апускаецца зверху ўніз.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Прадсяда́цель ’старшыня калгаса’ (Сцяшк. Сл.). Сучаснае запазычанне з рус.председатель (колхоза). У літаратурную мову ўпершыню было запазычана ў пач. XX ст., але потым выйшла з ужытку (Гіст. мовы, 2, 258). Ад прадсядацель утвораны прадсяда́целіха, прадсяда́целька ’жонка старшыні калгаса’ (Сцяшк. Сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аджа́ць, адажну, адажнеш, адажне; зак., што.
1. Зжаць невялікую частку поля (ад краю). Аджаць жыта ад дарогі.
2. Разлічыцца, адрабіўшы жнівом. [Самоцька:] — Адрабіў ты.. [Нахлябічу], аджала яму твая жонка ці не?Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апраста́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Вызваліцца, ачысціцца ад чаго‑н.
2.Абл. Нарадзіць. Адзін кандытар вельмі плакаў, што жонка ў яго павінна праз колькі дзён апрастацца ад цяжару.Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)