2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Шчыльна злучыцца, сціснуцца (пра губы, зубы і пад.).
Губы сцяліся ад болю.
3.перан. Сціснуцца, выклікаўшы цяжкае дыханне (пра горла, грудзі і пад.).
Унутры ўсё сцялася.
Сцялося ад крыўды сэрца.
4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зацвярдзець пад уздзеяннем марозу.
Гразь к вечару сцялася.
|| незак.сціна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Базла́ць ’моцна крычаць’ (Сцяшк. МГ). Параўн. рус.дыял.базла́ть ’ілгаць’, базли́ть, базла́нить, база́нить ’крычаць’, базло́ ’горла’. Слова няяснага паходжання. Агляд розных версій гл. Бернекер, 47; Фасмер, 1, 106. Магчыма, гукапераймальнага паходжання, як і грэч.βάζω ’гавару, базікаю’ (аб грэч. слове гл. Фрыск, 1, 206–208). Сюды ж можа адносіцца і базі́каць ’гаварыць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прамачы́ць, ‑мачу, ‑мочыш, ‑мочыць; зак., што.
Насыціць вільгаццю. — Глядзіце, які дождж тут прайшоў, а там дык і не капнула. Хаця б у нас прамачыў зямлю, — разважала старая калгасніца.Шамякін.// Зрабіць мокрым; вымачыць (адзенне, абутак на кім‑н.). Пераходзіць цераз ручаіну можна было, не баючыся прамачыць ногі.Курто.
•••
Прамачыць горла — трохі выпіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пу́халь ’пухліна’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Хутчэй за ўсё, адваротны дэрыват ад пухліна, характэрны для поўначы Беларусі прадуктыўны суфікс ‑іна ўспрымаецца як паказчык адзінкавасці (параўн. топаль > топьліна ’адно дрэва таполі’), экспрэсіўнасці (параўн. горла > гьрляціна, асудж.) ці адцягненага дзеяння (параўн. ругань > руганіна), (гл. Крыўко, Нар. словатв., 152–165) і можа быць адкінуты. Гл. таксама пухло, пухнуць.
1. Прыкладваючы што‑н. да чаго‑н., пакрыць з усіх бакоў. Абкласці печ кафляй. □ А галава кружылася. Здавалася, што ўсяго яго [Курта] абклалі мяккім цёплым пухам.Сабаленка.Кабана палажылі на дварэ, абклалі яго саломай, і бацька са здавальненнем запаліў запалку.Чарнышэвіч.// Загарнуць, абгарнуць. Абкласці кнігу газетай.// Пакрыць суцэльнай масай; зацягнуць. Чорныя хмары абклалі неба./безас. Пакрыць (язык, горла) белым налётам пры хваробе. Горла абклала.// Абшыць што‑н. чым‑н. Абкласці каўнер футрам.
2. Акружыць войскам; асадзіць. Абкласці горад.// Абкружыць звера на паляванні. Касцы адразу паўскак[в]алі, Драпежніка з усіх бакоў абклалі.Валасевіч.
3. Абавязаць да выплаты натурай або грашыма каго‑н. Абкласці падаткам. Абкласці пошлінай.
4.Разм.груб. Вылаяць непрыстойнымі словамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здушы́ць, здушу, здушыш, здушыць; зак., каго-што.
1. Абхапіўшы, з сілаю сціснуць. І не паспеў Сяргей зрабіць і аднаго руху, як на яго ззаду навалілася нейчае, як дуб, крэпкае цела, і жалезныя рукі, як абцугі, здушылі плечы.Колас.// Акружыўшы, абступіўшы з усіх бакоў, заціснуць. Здушылі ў натоўпе. □ Усё цела ў [Шуры] ныла. Мусіць, ад таго, што каля варот моцна здушылі.Арабей.//перан. Пазбавіць свабоды; заняволіць. О вы, што век цэлы адзеты і сыты, .. Вы рады б і песню здушыць, апляваць.Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паласка́цьнесов.
1.в разн. знач. полоска́ть;
п. бялі́зну — полоска́ть бельё;
п. го́рла — полоска́ть го́рло;
2.безл., разг. (о поносе) нести́;
яго́ пало́шча — его́ несёт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
volláuf
a удо́сталь, уво́лю, до́сыць
das genügt ~ — гэ́тага зусі́м хапа́е
~ zu tun* háben — быць заня́тым па го́рла
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
га́ркнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак. і аднакр.
1.(1і2ас.неўжыв.). Злосна гаўкнуць (пра сабаку).
2.што і без дап.Разм. Моцна і адрывіста крыкнуць. Гаркнуў дзед на ўсё горла: — Музыку, марш вясельны!Лынькоў.// Прыкрыкнуць на каго‑н. Антось гаркнуў цераз стол на жонку, і бабская лаянка спынілася.Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)