маскаро́н

(фр. mascaron, ад іт. mascherone)

скульптурнае ўпрыгожанне ў выглядзе чалавечага твару або галавы жывёлы, зрэзаных ззаду (як маска).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

мезацэфа́л

(ад меза- + -цэфал)

антр. чалавек, у якога форма галавы мае сярэднія паказчыкі ў параўнанні з брахіцэфалам і даліхацэфалам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

мігрэ́нь

(фр. migraine, ад гр. hemikrania = палавіна чэрапа)

хвароба, якая суправаджаецца прыступамі галаўнога болю, звычайна ў адной палавіне галавы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

параты́ды

(ад пара- + гр. us, otos = вуха)

скапленне ядавітых залоз па баках галавы ў саламандраў, жаб і іншых земнаводных.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

АНТА́БА

(ад ням. Handhabe ручка, рукаятка),

металічнае кольца, якое прымацоўвалася да варот сядзібаў, дзвярэй дамоў, дзверцаў шафаў, куфраў і служыла ручкай. На Беларусі шырока бытавала ў 16—18 ст. Некаторыя па-мастацку аздобленыя антабы (з металу, дрэва, каменю і тынку) маюць выгляд галавы льва з абручом у пашчы.

т. 1, с. 377

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕ́РМА

(грэч. hermēs),

чатырохгранны слуп, завершаны скульпт. выявай галавы першапачаткова бога Гермеса (адсюль назва), потым стараж. багоў, з 5 ст. да н.э. і партрэтнымі выявамі дзярж. дзеячаў, філосафаў і інш. У ант. эпоху герма — пераважна межавы знак, паказальнік дарог, з 16 ст. — від дэкар. і садова-паркавай скульптуры.

т. 5, с. 175

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

зрэагава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; зак.

Выявіць свае адносіны да чаго‑н., адказаць пэўным чынам на тое ці іншае дзеянне. [Шыковіча] узлавала.., што капітан ніяк не зрэагаваў на тое, як ён скончыў сваю працу. Нават не ўзняў галавы. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

канту́зія, ‑і, ж.

Пашкоджанне тканак і органаў без парушэння цэласці скуры (пры разрывах снарадаў, выбухах, завалах зямлёй і пад.). Кантузія галавы. Кантузія спіны. □ [Іван Пятровіч] адчуў, як у самога часта-часта заторгалася правае павека — напамінала аб сабе кантузія. Даніленка.

[Лац. contusio — удар.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

медзяны́, ‑ая, ‑ое.

Разм. Тое, што і медны. Пажарнік скінуў з галавы медзяную шапку і перадаў яе таварышу. Чорны. За акном мільгалі вузенькія сялянскія палоскі, асветленыя вялым вераснёўскім сонцам, праплывалі бары з гонкімі медзянымі стваламі сосен. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ярэ́мны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да ярма. Ярэмны вол. □ Звалі [лістоўкі] на паўстанне З-пад ярэмных пут. Бядуля. Мо і праўда — валы скамянелі Ад работы ярэмнай, цяжкой? Арочка.

•••

Ярэмныя вены — парныя вены, якія ідуць ад галавы, твару.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)