гарката́, ‑ы, ДМ ‑каце і гарко́та, ‑ы, ДМ ‑коце, ж.
1. Горкі смак; горкі пах. Адчуваць гаркату ў роце.
2. Пра што‑н. горкае. Хрумсь-хрумсь... — чулася на плоце: дзеці елі рабіну — гаркату. Пташнікаў.
3. перан. Пачуццё горычы, выкліканае бядой, няўдачай, крыўдай. Гарката на душы. □ [Васіль] адчуў, як падступіла да грудзей гаркота. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сімпатызава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; незак., каму-чаму.
Адчуваць сімпатыю, адносіцца з сімпатыяй да каго‑, чаго‑н. Я так прызвычаіўся .. да жыхароў хаткі, што пачаў сімпатызаваць ім і нават вітацца з бабулькай. Няхай. Міровіч сімпатызуе Машэку, падаючы яму, як мы ўжо бачылі, вельмі станоўчыя рысы. Сабалеўскі. Жыхары мястэчка сімпатызавалі гімназіі і ганарыліся ёю. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
э́кстранны, ‑ая, ‑ае.
1. Паспешны, неадкладны, тэрміновы. Экстранная тэлеграма. □ Машыніст заўважыў хлопчыка тады, калі ўжо і экстраннае тармажэнне не магло памагчы... Васілёнак. Шэмет папрасіў слова для экстраннага паведамлення. Лобан.
2. Які патрабуе неадкладнага ўмяшання, вырашэння і пад.; надзвычайны, непрадугледжаны. Сёння дзень не аперацыйны, калі не будзе якога экстраннага выпадку, то можна адчуваць сябе вальней. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
be afraid
бая́цца (адчува́ць шкадава́ньне, неахво́ту не́шта сказа́ць)
I’m afraid you are wrong — Баю́ся, вы памыля́ецеся
I'm afraid I’m late — Баю́ся, я спазьні́ўся
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
sentience
[ˈsenʃəns]
n.
здо́льнасьць адчува́ць, чуцьцё, адчува́ньне n.
Some people believe in the sentience of flowers — Некато́рыя лю́дзі ве́раць у здо́льнасьць адчува́ньня ў кве́так
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Знудзі́ць ’зрабіцца блага, вырваць’. Рус. дыял. знуди́ть смал. ’давесці да благога стану’, цвяр., пск. ’балець, ламаць’, укр. знуди́ти ’надакучыць’, ’апрыкраць’, польск. znudzić ’надакучыць’, чэш. znuditi, славац. znudiť ’тс’, серб.-харв. сну̏ждити се ’надакучыць, выклікаць кепскі настрой’, макед. снужди се ’надакучыць’. Ц.-слав. изнѫдити ’выганяць, вырываць’. Прасл. jьz‑nud‑i‑ti — прэфіксальны дзеяслоў; гл. нудзіць ’адчуваць млосны стан’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Мерна гайдацца з боку ў бок або зверху ўніз.
Маятнік вагаецца.
2. перан. Быць у нерашучасці, адчуваць няўпэўненасць, сумнявацца.
В. ў ацэнцы рамана.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Быць няўстойлівым, хісткім, мяняцца.
Тэмпература паветра вагаецца ад 13 да 18°.
|| зак. павага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. вага́нне, -я, мн. -і, -яў, н.; прым. вага́льны, -ая, -ае (у 1 знач.).
Вагальны рух.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
журы́ць, журу́, жу́рыш, жу́рыць; незак., каго і без дап.
Злёгку дакараць, сварыцца на што‑н., павучаючы. Косця, вядома, быў нямала сканфужаны такой ацэнкай яго работы, але ён бачыў, што дзед журыць яго так сабе, не па злосці. Якімовіч. Няёмка быць там, дзе цябе лаюць і жураць, ды і каму гэта прыемна адчуваць сябе горшым сярод другіх. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
галада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Адчуваць недахоп у ежы на працягу доўгага часу; пастаянна недаядаць. — І праўда, Васіль, — падтрымала маці. — Вунь і Бяляўскія запісаліся, і Мішчанкі, амаль усе ўжо ў калгасе. Не галадаюць цяпер, не ходзяць на паклон да розных Грыбоўскіх. Курто.
2. Устрымлівацца ад яды па пэўных прычынах, з пэўнай мэтай. Галадаць у знак пратэсту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бясчу́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які не мае здольнасці адчуваць; пазбаўлены гэтай здольнасці ў выніку чаго‑н. Бясчулае цела. □ У вачах маіх стаяў гэты раптоўна выбухнуўшы малюнак, у сэрцы — Вольчыны слёзы над бясчулаю мацераю. Нікановіч.
2. Які не праяўляе чуласці, спагадлівасці ў адносінах да каго‑н.; раўнадушны. Бясчулы чалавек. □ Расступаюцца натоўпы перад сівымі надутымі, бясчулымі генераламі. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)