Verbum

Днець ’днець’. Лексема прасл. характару. Прасл. *dьněti: рус. днеть, укр. дні́ти, чэш. dněti, dníti і г. д. Дзеяслоў, вытворны ад слав. *dьnь ’дзень’. Падрабязны агляд у Трубачова, Эт. сл., 5, 212.

Ду́шны ’душны’. Рус. ду́шный, укр. душни́й, балг. ду́шен і г. д. Прасл. dušьnъ, прыметнік да *duxъ і іншых роднасных слоў гэтага гнязда. Агляд гл. у Трубачова, Эт. сл., 5, 165–166.

Грып ’грып’. Рус. грипп, укр. грип. Запазычанне з франц. мовы; параўн. франц. grippe ’тс’ (паходжанне самога франц. слова не вельмі яснае; агляд версій гл. у Фасмера, 1, 459; Шанскага, 1, Г, 173).

Гы́ркаць ’гыркаць’. Параўн. бел. га́ркаць, укр. ги́ркати, рус. гы́ркнуть, га́ркать і г. д. Агляд форм гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 209 (пад праформай *gъrkati). Лексема гукапераймальнага характару. Параўн. Фасмер, 1, 479.

Ве́кша ’вавёрка’ (ДАБМ, 897, Гарэц., Касп.). Рус. ве́кша ’тс’. Паходжанне слова няяснае. Агляд розных версій гл. Фасмер, 1, 287. Найбольш пераконвае Трубачоў (Дополн., 1, 287), які бачыць сувязь з рус. ва́шка ’маладая вавёрка’.

Гасці́ніца ’гасцініца’ (БРС). Слова, вядомае з даўняга часу ў слав. мовах (напр., ужо ў ст.-слав. мове). Агляд матэрыялу ў Трубачова, Эт. сл., 7, 64. Утварэнне суфіксам *‑ica ад прыметніка *gostinъ (да *gostь).

Гу́шча ’гушча’, гушча́р ’гушча’. Прасл. *gǫšča ’гушча’ (у розных значэннях: ’лес’, ’асадак’). Агляд форм гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 89–90. Гл. яшчэ Фасмер, 1, 479. Зыходнае *gǫstja (ад прыметніка *gǫstъ ’густы’).

◎ Ла́сціцца, ласціць ’выяўляць (да каго-небудзь) ласку, лагоднасць’, ’падлашчвацца, падлізвацца’ (Бяльк., Яруш., Нас., Касп., Сцяшк. Сл.). Укр. ластитися ’лашчыцца’, паўн.-рус. ластить(ся) ’тс’. Да ласка (гл.). Агляд літаратуры гл. Фасмер, 2, 463.

Бе́чка ’павека’ (Бяльк.). Слова, роднаснае абеча́йка (гл.), біча́йка (гл.). Зыходнае *ob‑věko (і яго вытворныя). Агляд форм і значэнняў гл. яшчэ Краўчук, УМШ, 1960, № 6, 61–62. Параўн. значэнне слав. *věko ’накрыўка, абечак; павека’.

Бу́дні, бу́дзень, будзённы. Рус. бу́дни, бу́день, бу́ддень, бу́дний, укр. бу́ддень, буде́нний. З будьнъ дьнь (параўн. польск. budny dzień) да *budьnъ : *buditi. Гл. Фасмер, 1, 229 (там і агляд іншых версій); Шанскі, 1, Б, 212.