наво́шта прысл wozú, zu wélchem Zweck; (для чаго); warúm, weshálb, weswégen (чаму)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
займа́льнасць ж das Interessánte (sub), das Spánnende (sub) (чаго-н an D)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
зда́тны
1. (здольны да чаго-н) fähig;
2. (зручны) pássend, geéignet; entspréchend
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
зма́хваць ábwerfen* vt, ábschütteln vt;
зма́хваць пыл з чаго-н etw. ábstauben
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прачака́цца (éine Zeit lang) wárten vi (каго-н, чаго-н auf A)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
абыя́кавы gléichgültig (да каго-н, да чаго-н gegenüber D); téilnahmslos (безуважлівы)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
адахво́ціць разм j-m die Lust [die Fréude] verdérben* (ад чаго-н an A);
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
далёка, прысл.
1. На вялікай адлегласці ад чаго-н.
Школа знаходзіцца д.
2. у знач. вык. Пра значную адлегласць да каго-, чаго-н.
Д. пайсці (таксама перан.: дабіцца поспехаў у жыцці). Д. зайсці (таксама перан.: выйсці за межы дапушчальнага). Д. завесці (таксама перан.: мець сур’ёзныя вынікі). Далей у лес — больш дроў (прыказка). Да вёскі яшчэ д.
3. у знач. вык. Пра няскоры надыход чаго-н.
Да зімы д.
4. безас., у знач. вык. Шмат чаго не хапае ў параўнанні з кім-, чым-н.
Мне да цябе д.
◊
Далёка хадзіць не трэба за чым (разм.) — лёгка прывесці прыклад, доказ для пацвярджэння чаго-н.
За прыкладамі далёка хадзіць не трэба.
Далёка не заедзеш чым або на чым (разм.) — многага не даб’ешся, не будзе толку.
На хлусні далёка не заедзеш.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
асно́ва, -ы, мн. -ы, -но́ў, ж.
1. Апорная частка прадмета, каркас, на якім трымаюцца астатнія часткі.
А. машыны.
2. Ніжняя частка якога-н. прадмета або збудавання, падмурак.
Бетонная а.
3. перан. Пачатак, узор, тое галоўнае, на чым будуецца што-н., што з’яўляецца сутнасцю чаго-н.
Эканамічная а. сацыяльнага ладу.
4. мн. Зыходныя, галоўныя палажэнні якой-н. навукі, тэорыі і пад.
Асновы агратэхнікі.
Эстэтычныя асновы паэзіі.
5. Падоўжныя ніткі ў тканіне.
А. палатна.
6. У граматыцы: частка слова без канчатка.
А. слова.
◊
На аснове чаго — зыходзячы з чаго-н., на падставе чаго-н.
Ляжаць (быць) на аснове чаго — быць асноўным у чым-н.
Класці (пакласці) у аснову што, браць за аснову што — браць (узяць) у якасці галоўнага, асноўнага.
|| прым. асно́ўны, -ая, -ае (да 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Рабі́ць ’займацца чым-небудзь’, ’майстраваць’, ’працаваць’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл., Сцяшк., Ян., Бяльк., Гарэц., Янк. 3., Шпіл.), ’апрацоўваць зямлю’ (Выг.), рабі́ць се́на ’нарыхтоўваць сена’, рабі́ць лад ’спраўляць вяселле’, рабі́ць дзела ’працаваць’ (Сержп.). Сюды ж рабі́цца ’станавіцца; адбывацца, тварыцца; вырабляцца з чаго-небудзь’ (ТСБМ); ’утварацца, вырабляцца з чаго-небудзь; апрацоўвацца’ (мядз., лід., вільн., віл., Сл. ПЗБ). Параўн. польск. robić ’рабіць, працаваць’, што суадносіцца з літ. dirbti, ням. arbeiten ’тс’. Да прасл. кораня *orb‑, аднакарэннае да раб, рабо́та (гл.). Беларускае слова запазычана з польскай мовы (Карскі, 1, 96).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)