буквае́д, ✂, м. (іран.).

Чалавек, які прыдае большае значэнне знешняму боку чаго-н., дробязям, чым сутнасці; фармаліст.

|| ж. букваедка, ✂.

|| прым. букваедскі, ✂.

  • Б. падыход.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

шкоднік, ✂, м.

  1. Насякомае, якое прыносіць шкоду раслінам.

    • Шкоднікі злакаў.

  2. Чалавек, які прычыняе шкоду, зло народным, дзяржаўным інтарэсам са злачыннай мэтай, дыверсант.

|| прым. шкодніцкі, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

шулер, ✂, м.

Чалавек, які ў картачнай гульні выкарыстоўвае махлярскія прыёмы, а таксама (перан.) увогуле махляр.

|| прым. шулерскі, ✂.

  • Ш. прыём (таксама перан. махлярскі, несумленны).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

якісьці, ✂ і якісь, займ.

  1. Невядома які, нейкі.

    • Цябе пытаў я. чалавек.

  2. Ужыв. пры характарыстыцы якіх-н. адмоўных з’яў ці якасцей.

    • Хлопец расце якімсьці гультаём.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

дэбі́л

(лац. debillis = кволы, слабы)

чалавек з лёгкай формай прыроджанай псіхічнай непаўнацэннасці, разумовай адсталасці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

інвалі́д

(лац. invalidus = бяссільны, слабы)

чалавек, які страціў працаздольнасць у выніку ранення, хваробы, калецтва.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

індывідуалі́ст

(фр. individualiste, ад лац. individuus = непадзельны)

чалавек, які праяўляе індывідуалізм у паводзінах, поглядах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

экста́з

(гр. ekstasis = захапленне, раз’юшанасць)

найвышэйшая ступень захаплення, пры якой чалавек даходзіць да самазабыцця.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Праста́к ’дурань’, ’неахайны’ (Ян.), сюды ж прастакава́ты ’праставаты, ніякаваты’ (Нас., Ян.). Рус. проста́к ’прасцяк’, укр. проста́к ’просты чалавек’, польск. prostak ’прасцяк, неадукаваны чалавек, просты чалавек’, чэш. prostáček ’прасцяк’, серб.-харв. проста́к ’прасцяк, неадукаваны, нявыхаваны чалавек’, славен. prosták ’звычайны, просты чалавек’, балг. проста́к ’неадукаваны, нявыхаваны чалавек’, макед. простак ’тс’. Ад просты з суф. ‑ак. Суфікс яшчэ праславянскі, гл. Слаўскі (SP, 1, 89), але першапачаткова слова, відаць, мела значэнне ’просты чалавек’ у процілегласць высакароднаму, што гаворыць аб самастойным утварэнні ў розных славянскіх мовах, параўн. Банькоўскі, 2, 788; Сной₂, 586 і інш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

несумле́нны, ‑ая, ‑ае.

Які страціў сумленнасць, які ідзе на непрыстойныя ўчынкі. Знаходзіліся такія куточкі, хоць і мала іх было, дзе несумленны чалавек, вядома, з хітрасцю ды асцярожнасцю, мог свае рукі пагрэць. Васілевіч. // Які выяўляе адсутнасць сумленнасці. Працоўны чалавек ніколі не спакушаўся багаццем, нажытым несумленным шляхам. Шкраба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)