Прагрэ́с ’рух наперад, пераход на больш высокую ступень развіцця’ (ТСБМ). Запазычанне XIX ст. (Гіст. лекс., 250) з рус. прогре́сс ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 97), дзе праз польск. progress або ням. Progress < лац. progressus ’поспех’ (Фасмер, 3, 372).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пражо́рка ’адтуліна ў агароджы праз раку. у якую устаўляюць “нерат’ (паўн.-усх., КЭС). Дэрыват з суф. ‑к‑ ад пражэрці < жэрці. Гл. жарало і жэрло© у семантычным плане параўн. асабліва рус. смал. жерло ’адтуліна ў печы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раба́тка ’вузенькая градка’ (Мат. Гом.). Праз польск. rabatka, rabata ’градка для кветак’ з ням. Rabatte ’градка для кветак’, ’абшлаг’, якое з галандскага агародніцтва, куды яно ў сваю чаргу трапіла з фр. rabat ’лацкан; манішка’ (Махэк₂, 503).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сара́нка ’расліна сямейства лілейных; тое, што і лілея’ (ТСБМ). Рус. усх. сарана́ ’сібірская красная лілія, Lilium tenuifolium; жоўтая лілія Lilium martagon’; паходзіць з тат. sarana ’лілія’, манг. sarana ’дзікі часнок’ (Фасмер, 3, 560), праз рус. пасрэдніцтва.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Са́ржа ’тканіна для падкладкі з дыяганальным перапляценнем нітак’ (ТСБМ). Праз рус. са́ржа ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 79) з франц. sarge або італ. sargia ад лац. sērica ’шоўк’, гл. Міклашыч, 288; Праабражэнскі, 2, 253; Фасмер, 3, 562.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сасі́ска ’невялікая каўбаска, якую ядуць у вараным выглядзе’ (ТСБМ). Праз рус. соси́ска (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 79 і наст.) з франц. saucisse ’сасіска’ ад сяр.-лац. salsīcіа ад salsus ’салёны’, гл. Праабражэнскі, 2, 360; Фасмер, 3, 726.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ско́пак ‘вядро’ (Сцяшк. Сл.). Параўн. укр. дыял. скопе́ць, шко́пок ‘дайніца’, польск. skopek, szkopek ‘драўляная дайніца’. Запазычанне праз польскую мову, у якасці крыніцы прыводзяць ст.-в.-ням. skaph ‘пасудзіна (для вадкасцей)’ (Брукнер, 494–495; ЕСУМ, 5, 279).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сіне́ль ‘шнурок з аксаміцістым ворсам’ (ТСБМ), сена́лька ‘стужка, каснік’ (Сцяшк. Сл.). Праз рус. сине́ль ‘аксамітны махровы шнур’ з франц. chenille ‘тс’, што да народналац. canicula ‘вусень, сабачка’ ад canis ‘сабака’ (Фасмер, 3, 624; ЕСУМ, 5, 235).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
по́шта
(іт. posta, ад лац. postus = пастаўлены)
1) установа, якая займаецца перасылкай пісем, пасылак, грошай і інш., а таксама памяшканне, дзе яна знаходзіцца;
2) перасылка, дастаўка чаго-н. з дапамогай гэтай установы (напр. адправіць пасылку поштай);
электронная п. — сеткавая служба, якая дазваляе перасылаць тэкст электронным паведамленнем праз Інтэрнэт;
3) тое, што дастаўлена гэтай установай (пісьмы, пасылкі і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
second3 [ˈsekənd] num., adj.
1. другі́;
World WarII (the Second) Друга́я сусве́тная вайна́
2. дадатко́вы, паўто́рны;
Will you have a second cup of tea? Вам яшчэ адзін кубачак гарбаты?
3. дру́гасны
♦
at second hand з другі́х рук, праз пасярэ́дніцтва;
be second to smb. in smth. caступа́ць каму́-н. у чым-н.;
second to none не мець сабе́ ро́ўных;
in the second place па-друго́е
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)