цямне́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́ецца; незак.
Тое, што і цямнець (у 2 і 3 знач.).
|| зак. сцямне́цца, -е́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чвэ́ртка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
Тое, што і чвэрць (у 1—6 знач.).
|| прым. чвэ́рткавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шалясце́ць, -ляшчу́, -лясці́ш, -лясці́ць; -лясці́м, -лесціце́, -лясця́ць; -лясці́; незак.
Тое, што і шапацець.
Шалясціць лісце на дрэвах.
|| наз. шалясце́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шарахце́ць, -хчу́, -хці́ш, -хці́ць; -хці́м, -хціце́, -хця́ць; -хці́; незак. (разм.).
Тое, што і шархацець.
Шарахціць сухі снег.
|| наз. шарахце́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ *Нято́, нетб ’не толькі, не столькі’: У печбры нето ракі, і язі седзяць (ТС), ’не тое, што’: uchapiu sztych da nietö paszoї, da prosta pabieh (Пятк. 2), параўн. мар.-славац. ne to, славац. nie to ’не гаворачы ўжо; не тое, каб’, рус. не то ’хаця б’, не то что ’тс’, серб.-харв. нетоА) ’тс’. З не і то (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэ 1 ‘тое’: возьмі тэ корыто (Руб.). Параўн. укр. те, польск. te, дыял. toje, в.-луж. дыял. te ‘тс’. Арэальна абмежаваная форма н. р. указальнага прасл. займ. *to (ESJSt, 17, 1004), суадносная з тэ́е (гл. тэй), параўн. то 1 і тое 1, гл.
Тэ 2 ‘ты’ (кам., драг., Сл. ПЗБ). Да ты (гл.) з мясцовай заходнепалескай фанетыкай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мажлі́васць ’магчымасць’ (ТС), укр. можли́вість паходзяць, відавочна, з польск. możliwość ’тс’. Тое ж датычыцца і лексемы мажлі́вы ’магчымы’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пастырча́к ’тое, што выдаецца, вытыркаецца і за якое можна зачапіцца’ (Сержп.). У выніку кантамінацыі лексем старчак і патырча́ка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руда́к ’рыжавалосы’; тое ж рудзі́ла м. і ж., руду́ха ж., pyжо́ня ж. (міёр., З нар. сл.). Ад руды (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ты́ры-пы́ры слэнг. ‘тое-сёе’ (Рамза, Бел. гутарк.). Рыфмаванае спалучэнне слоў гукапераймальнага паходжання, параўн. тыр-тыр, пыр 2, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)