1. Запрэгчы сябе ў павозку, воз і пад. Узлажыўшы хамут з дугою на калёсы, Сяргей упрогся і пацягнуў у гай.Нікановіч.
2.перан.Разм. Уключыцца ў работу, многа і цяжка працаваць. Па духу пісьма можна было зразумець, што.. [Кудзельскі] на новым месцы ўжо абжыўся як след і па-сапраўднаму ўпрогся ў работу.Алешка.[Андрэй] вярнуўся перад жнівом дахаты і зноў упрогся ў ярмо на бацькавай гаспадарцы.Машара.
упрэ́гчыся2, упражэцца; пр. упрогся, упрэглася; зак.
Тое, што і упражыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ух, выкл.
1. Выражае пачуццё захаплення, здзіўлення і пад. перад сілай, незвычайнасцю, велічынёй чаго‑н. Ух ты, прыгожа як! □ Кірыла глядзеў на.. [Гукала] ўжо без іроніі, без смеху, а з нейкім нават захапленнем: «Ух, чорт! Вось гэта акуратнасць!»Шамякін.
2. Выражае пачуццё злосці або палёгкі, спакою і пад. [Параска:] — Ух, я б цябе тады разарвала! Дай хоць цяпер злосць спагнаць.Лобан.— Ух і цемра... Як у еўні.Хомчанка.
3. Ужываецца пры выражэнні пачуцця стомленасці і іншых адчуванняў. Ух, як стаміўся за дарогу! Ух, як горача.
4. Ужываецца пры абазначэнні рэзкага гуку ад удару, выбуху, выстралу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цвілы́, ‑ая, ‑ое.
1. Пакрыты цвіллю. Цвілы хлеб. Цвілы сыр. □ [Сымон] спыніўся перад старой хатай і зводдалеку бачыў, што ў ёй сцены патрухлелі і пагнілі, і стаяць мокрыя і цвілыя.Чорны.//перан.Разм. Нездаровы на выгляд, нядошлы (пра чалавека, жывёлу). З-за дрэў паказалася фурманка. Удвух сядзелі пораўні. У вясковым адзенні — тузаў лейцамі, падахвочваючы бегчы.. цвілую каняжыну.Крапіва.Пад вачамі ў Санькі сіне, нос выцягнуўся і завастрыўся, а сам ён, як кажа мая бабка, вельмі ж цвілы.Сяркоў.Дзяк належаў да тыпу людзей, якіх звычайна называюць цвілымі або сметанковымі.Колас.
2. Які патыхае цвіллю. Цвілы пах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Выклікаць цікавасць, імкненне даведацца пра каго‑, што‑н.; звяртаць на сябе ўвагу каго‑н. Цяпер Галы цікавілі .. [Андрэя] з другога боку. Ён вывучаў іх як спецыяліст і прыкідваў, як прыступіцца да іх, каб асушыць.Дуброўскі.Рыгора цікавіла ўсё, што ён бачыў перад сабою.Гартны.
2.Разм. Выклікаць захапленне, прыхільнасць да сябе. [Марыльку] цікавіць толькі Сярожа.Брыль.[Лабановіч] нават колькі разоў пройдзецца ўдзень каля яе [Ядвісіных] вокан, але і галавы не паверне ў яе бок і знаку не дасць, што яна цікавіць яго, што яму без яе цяжка і сумна.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шык, ‑у, м.
1. Раскоша; форс, элегантнасць. Ого! З шыкам жывеш! Можна пазайздросціць.Шамякін.[Жончына] заўсёднае сціплае і простае ўбранне нібы супярэчыла таму шыку, з якім апранаўся Луцкевіч.Машара.// Асаблівым паводзіны, манеры, разлічаныя на тое, каб паказаць сябе перад кім‑н. Казіная ножка — асаблівы шык і вызначае пераважна тых, хто служыць ва ўзводзе пешай разведкі.Навуменка.З пэўным шыкам, частуючы Косцю «Казбекам»,.. [Грушэўскі] падміргнуў: — Усе мы не без граха.Карпюк.
2.узнач.вык.Разм. Задавальняе ў вышэйшай ступені, з’яўляецца найлепшым. Цяпер па модніц люба глянуць: Уборы — шык, адменны густ!..Бачыла.
[Фр. chic.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
двор
1. У актах (XVI ст.). Адміністрацыйны цэнтр пэўнай мясцовасці ў дзяржаўных маёнтках (Піч.).
2. Дом, хата (Кузн.Касп., Слаўг., Шчуч.).
3. Месца пад жылым домам і гаспадарчымі пабудовамі разам з пляцоўкай перад домам (БРС).
4. Панская сядзіба, фальварак (БРС).
5. Месца, дзе стаялі пабудовы (Ст.-дар.).
6. Вялікая хата, дзе жыве нераздзеленая сям'я (Слаўг., Шчуч.).
□в. Новы Двор Мін., в. Стары Двор Паст., ур. Двор каля в. Малева Нясв.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
grind
[graɪnd]1.
v.t.
1) мало́ць; расьціра́ць на парашо́к
2) му́чыць, зьдзе́кавацца; прыгнята́ць, уціска́ць
3) тачы́ць (нож); шліфава́ць
4) круці́ць ру́чку (катры́нкі)
5) скрыгата́ць зуба́мі (ад зло́сьці)
6) informal удзёўбваць, убіва́ць (у галаву́)
2.
v.i.
1) мало́цца
2) informal зубры́ць (пе́рад экза́мэнам)
3.
n.
1) расьціра́ньне, таўчэ́ньне n.
2) скры́гат -у m.
3) цяжка́я ну́дная рабо́та
4) informal зубры́ла -ы m. & f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
this
[ðɪs]1.
adj., pl. these
1) гэ́ты, гэ́тая, гэ́тае
this child — гэ́тае дзіця́
After this you must go home — Пасьля́ гэ́тага ты му́сіш ісьці́ дамо́ў
2) This is newer than that — Гэ́ты наве́йшы за той
2.
pron.
гэ́та
This is my brother — Гэ́та мой брат
3.
adv.
гэ́та, гэ́так
before this — пе́рад гэ́тым
like this — так, гэ́так
this much — гэ́тулькі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Tátsache
f -, -n факт
~? — няўжо́?
éine náckte ~ — го́лы факт
das ist ~! — гэ́та факт!
der ~ Réchnung trágen* — лічы́цца з фа́ктамі
j-n vor éine ~ stéllen — паста́віць каго́-н. пе́рад фа́ктам
aus ~n lérnen — вучы́цца на фа́ктах
die ~ bleibt bestéhen — факт застае́цца фа́ктам
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
je
1.
adv
1) калі́-не́будзь
~ und ~ — заўсёды
2) па (перад лічэбн.)
~ drei — па тры, па тро́е
2.
cj
1)
je…, désto…, je… je… — чым…, тым…
je mehr, désto bésser — чым больш, тым лепш
2)
je nachdém — у зале́жнасці ад
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)