2.узнач.прым. Пераселены з ранейшага месца; далучаны да іншых. Вуліца вырасла за адзін год, са сселеных хутароў, — дальніх, лясных і блізкіх, палявых, — але сядзіба Драбка засталася некранутай.Навуменка.
3.узнач.наз.ссе́леныя, ‑ых. Тыя, каго ссялілі з розных месц у адно. З узгорка адкрывалася другая палова вёскі — старадаўніна, вакол якой будаваліся сселеныя з хутароў.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хруст, ‑у, М ‑сце, м.
Трэск ад чаго‑н., што ломіцца, крышыцца і пад. З-за куста пачуўся лёгкі хруст, быццам пад нагою зламалася [галінка].Гартны.Лядок з тонкім хрустам лопаўся пад нагамі, пырскаючы вадой.Гаўрылкін.// Падобны гук пры жаванні, ядзе. Аржанец узяў з міскі агурок, адкусіў яго амаль да палавіны і, з хрустам жуючы, усміхнуўся.Брыль.
•••
Да хрусту — так, каб захрусцела, хруснула. [Бацька] напружвае сківіцы да хрусту.Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чаро́мха, ‑і, ДМ ‑мсе, ж.
Дрэва ці высокі куст сямейства ружакветных з сабранымі ў гронкі белымі духмянымі кветкамі і чорнымі даўкімі на смак ягадамі. Перад акном у нас расцвітае чаромха.Брыль.// Галінкі гэтай расліны з кветкамі. Букет чаромхі. □ За гэты час чаромха выпіла ваду і пялёсткі асыпаліся.Гроднеў.//зб. Ягады гэтай расліны. Маці цеста тады ўчыніла з вадой, праснакоў нарабіла з чаромхай лясной.Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Не́маразь, не́морозь ’дрыжыкі, жах’ (ТС). Хутчэй за ўсё зне́марасць (гл.) з ад’ідэацыяй да мароз, параўн. фразеалагізм аж мароз па скуры (пайшоў) ’вельмі страшна, жахліва’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пе́ка ’пухір’ (трак., Сл. ПЗБ). Магчыма, літуанізм, параўн. літ.pèkė ’жаба’ (відаць, з-за бугрыстасці скуры), аднак нельга выключыць сувязь за‑пёк, пекці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
І́мпарт ’увоз у якую-н. краіну тавараў з-за мяжы’ (ТСБМ). Запазычанне зангл.import праз рус. мову ў XX ст. (Шанскі, 2, I, 60).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
módeln
1.
vt
1) надава́ць фо́рму, мадэлі́раваць
2) (з)мяня́ць, пераўтвара́ць
nach sich (D) ~ — перарабля́ць на свой лад [мане́р]
2.
(sich) (з)мяня́цца
er hat sich in der létzten Zeit sehr gemódelt — ён за апо́шні час ве́льмі змяні́ўся
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
пока́зываться
1.в разн. знач. пака́звацца;
пока́зываться на у́лице пака́звацца на ву́ліцы;
в волоса́х пока́зывается про́седь у валаса́х пака́зваецца сівізна́;
вот и лес пока́зывается из-за приго́рка вось і лес пака́зваецца з-за паго́рка;
2.(видеться, чудиться) здава́цца;
ему́ всю ночь пока́зывался тот челове́к яму́ ўсю ноч здава́ўся той чалаве́к; см.показа́ться;
вот так при́тча! вось дык здарэ́нне!, вось дык дзі́ва!;
◊
стать при́тчей во язы́цехшутл. не сыхо́дзіць у людзе́й з языко́ў, стаць пагало́скай;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
БЕ́ГЛЫЯ, збегі,
групы, сем’і сялян ці асобныя сяляне ў ВКЛ, якія без ведама і дазволу феадала кідалі сваю гаспадарку і патаемна перасяляліся ў інш. месцы (найчасцей у інш. вёскі, гарады). Уцёкі былі адной з пасіўных формаў класавай барацьбы сялян, яны пачасціліся па меры ўвядзення і ўзмацнення прыгону, асабліва ў час заснавання фальваркаў. Сяляне пагранічных ваяводстваў ВКЛ часта ўцякалі за мяжу — у Расію, Прусію, на Украіну. За 2-ю пал. 16—17 ст. сейм Рэчы Паспалітай прыняў каля 20 пастаноў аб уцёках сялян са шляхецкіх маёнткаў у ВКЛ. Каб прадухіліць уцёкі, былі расшыраны паліцэйскія функцыі сельскага войта, уведзена кругавая парука і адпрацоўка паншчыны абшчынай за збеглага, уведзены штрафы за прыём беглых і інш.