е́лачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

1. Памянш.-ласк. да елка.

2. у знач. прысл. е́лачкай, у е́лачку. Пра узор у форме прамой лініі з паралельнымі рысачкамі, якія адыходзяць ад яе пад вуглом. Вышываць елачкай. □ Грузавік паскорыў ход, пакідаючы на пясчанай пыльнай дарозе дзве роўныя ў елачку сцяжынкі. Гамолка.

3. Пра адну са стадый развіцця лёну, хвашчу і пад., калі паяўляюцца бакавыя адросткі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

луска́, ‑і, ДМ ‑сцэ, ж.

1. Дробныя пласцінкі, якія размешчаны на паверхні цела некаторых пазваночных жывёлін (рыб, яшчарак, змеяў). Цэлымі стайкамі хадзілі .. [плоткі] пад лазовымі кустамі, пабліскваючы на сонцы срэбнай луской. Лынькоў. А гэтым часам пры сасонцы Гадзюка грэецца на сонцы, — Блішчыць на ёй узор лускі. Крапіва.

2. Слаістае покрыва чаго‑н. Луска цыбулі. □ Зашамацела над галавой сасновая луска: відаць, вавёрачка схавалася ў густую крону. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

этало́н, ‑а, м.

1. Дакладны ўзор устаноўленай адзінкі вымярэння. Эталон метра. // Вельмі дакладны вымяральны прыбор, прызначаны для праверкі іншых такіх прыбораў.

2. перан. Кніжн. Узор, стандарт для параўнання з чым‑н. «Ляўкоўскія» вершы Купалы сталі для творчай моладзі эталонам. Ярош. Было боязна разбурыць новай сустрэчай тое хвалюючае дзіцячае ўяўленне аб чалавеку, які ў сэрцы працягваў жыць эталонам хараства, розуму, душэўнай тонкасці і абаяльнасці. Хадановіч.

[Фр. étalon.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падрыхтава́ць

1. vórbereiten vt;

2. (адукаваць) áusbilden vt; heránbilden vt (з пэўнай мэтай, напр настаўніка); schúlen vt (трэніраваць, муштраваць); vórbilden vt (які-н узор); etw. in die Wége léiten (наладзіць што-н)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

насе́чка ж

1. (дзеянне) Kérben n -s, Éinkerben n; Ríffelung f -; Áufhauen n -s;

2. (узор на чым-н) Kérbe f -, -n, Éinschnitt m -(e)s, -e; Schárte f -, -n (шчарбіна, зазубіна)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Калі́бр (Сержп.: чэрці ўсялякага калібру); калибиръ ’размер’ (Нас.). Відавочнае запазычанне, фанетычны крытэрый не вельмі пераканаўчы, паколькі такая форма магла натуральна ўтварыцца на бел. глебе з першаснага калібр, гэта дазваляе меркаваць, што запазычана з польск. kaliber ’памер, велічыня’. Польск. слова хутчэй за ўсё да ням. Kaliber, якое з італ. calibro, а гэта з араб. kâlib. Аднак і арабская лексема ўзыходзіць да грэч. καλοπόδιον ’форма, узор’, гл. Фасмер, 2, 166.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

этало́н

(фр. étalon)

1) дакладны ўзор устаноўленай адзінкі вымярэння (напр. э. вагі, э. метра);

2) перан. узор, стандарт для параўнання з чым-н. (напр. э. прыстойнасці).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

наколо́ть​II сов.

1. (нанести уколы, повредить уколом) накало́ць, мног. панако́лваць, укало́ць; (узор, рисунок и т. п.) накало́ць, вы́калаць; (прикрепить булавкой) прышпілі́ць, мног. папрышпі́льваць, напрышпі́льваць;

2. (набить свиней) накало́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Парча́ ’тканіна са складаным узорам з шаўковай асновай і залатым або сярэбраным (або імітаваным пад золата ці серабро) узорам’. Рус., укр. парча́ ’тс’. У запазычаннях ст.-бел. м. не адзначаецца, таму, відаць, у бел. м. з рус. Лічыцца запазычаннем з тат. parča ’парча, узор’ (Міклашыч, Türk. El. Nachtr., 2, 140, 232; Праабражэнскі, 2, 19). Паводле Гомбаца (RS, 7, 187), тут ст.-цюрк. аснова, што і ў кірг. barča ’шаўковая тканіна’. Гл. яшчэ Фасмер, 3, 210.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

groszek, ~ku

grosz|ek

м. гарошак;

~ek cukrowy — цукровы гарошак;

~ek pachnący — духмяны гарошак;

w ~ki — у гарошак (узор)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)