нітра́ты
(ад гр. nitron = салетра)
солі азотнай кіслаты; выкарыстоўваюцца ў хімічнай прамысловасці і як угнаенне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
нітры́ты
(ад гр. nitron = салетра)
солі азоцістай кіслаты; выкарыстоўваюцца ў хімічнай прамысловасці і як угнаенне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тыясульфа́ты
(ад тыя- + сульфаты)
солі тыясернай кіслаты, выкарыстоўваюцца ў фатаграфіі, медыцыне, тэкстыльнай і скураной прамысловасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фасфа́ты
(ад фосфар)
солі фосфарнай кіслаты; выкарыстоўваюцца як угнаенне, а таксама ў тэхніцы і медыцыне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГІДРАКСІЛАМІ́Н,
вытворнае аміяку, у якім атам вадароду замешчаны гідраксільнай групай, NH2OH. Бясколерныя, гіграскапічныя крышталі, tпл 32 °C, шчыльн. 1335 кг/м³ (10 °C). Пры хуткім награванні да 100 °C раскладаецца з выбухам. Неабмежавана раствараецца ў вадзе з утварэннем гідрату. З моцнымі к-тамі ўтварае солі гідраксіламонію — моцныя аднаўляльнікі, напр. хларыд NH3OHCl (tпл 152 °C), сульфат (NH3OH)2SO4 (tпл 172 °C). Выкарыстоўваюць у вытв-сці капралактаму. Гідраксіламін і яго солі таксічныя: на скуры выклікаюць экзему. ГДК для NH3OHCl у вадзе вадаёмаў 5 мг/л.
т. 5, с. 225
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
перфарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
Спец.
1. Зрабіць (рабіць) шчыліну ў горнай народзе. // Аддзяліць (аддзяляць) перфаратарам (у 1 знач.) частку масіву горнай пароды. Перфараваць пласт калійнай солі.
2. Прабіць (прабіваць) скразныя адтуліны на чым‑н. паводле пэўнай сістэмы. Перфараваць кінастужку.
[Ад лац. perforare — свідраваць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даба́віць сов. доба́вить, приба́вить; (в небольшом количестве — ещё) подба́вить;
д. два́ццаць капе́ек — доба́вить (приба́вить) два́дцать копе́ек;
д. со́лі ў суп — приба́вить (подба́вить) со́ли в суп
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гідрасульфа́ты
(ад гідра- + сульфаты)
кіслыя солі сернай кіслаты; выкарыстоўваюцца для выбельвання тканін, дублення шкур і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дэзінтэгра́тар
(ад дэз- + інтэгратар)
машына для драблення і перамешвання сыпкіх рэчываў (зямлі, солі, руды і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АМЫЛЕ́ННЕ,
хімічная рэакцыя пераўтварэння вытворных арган. кіслот (эфіраў, нітрылаў, амідаў, хлорангідрыдаў і інш.) у кіслоты ці іх солі гідролізам. Адбываецца ў прысутнасці шчолачы ці неарган. кіслаты, пры ўдзеле ферментаў. Напр., гідроліз складанага эфіру з утварэннем кіслаты і спірту: RCOOR1 + H2O → RCOOH +R1OH. Тэхн. характарыстыка тлушчаў — лік амылення (колькасць мг КОН, неабходная для амылення 1 г складанага эфіру). Для жывёльных тлушчаў роўны 170—260, алеяў — 170—200, пчалінага воску 88—103. З алеяў і жывёльных тлушчаў амылення атрымліваюць гліцэрыну, вышэйшыя тлустыя кіслоты і іх солі — мыла (адсюль назва рэакцыі).
т. 1, с. 330
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)