АПТЫ́ЧНАЯ ПРЫЛА́ДА вымяральная, прылада, прынцып дзеяння якой заснаваны на выкарыстанні эл.-магн. хваляў аптычнага дыяпазону. З дапамогай аптычнай прылады вымяраюць лінейныя і вуглавыя памеры, некаторыя фіз. велічыні, параўноўваюць форму вырабу ці стан апрацаваных паверхняў з эталонам. Адрозніваюць рабочыя (для практычных вымярэнняў) і ўзорныя, па якіх вывяраюць рабочыя аптычныя прылады.
Асноўная частка аптычнай прылады — аптычная сістэма з лінзаў, люстэркаў, прызмаў і інш., прызначаных для ўтварэння відарысаў прадметаў на сятчатцы вока, экране і інш. або перадачы светлавой энергіі. Для іх разліку карыстаюцца формуламі геам. оптыкі. Канструкцыя прылады абумоўлена метадам вымярэнняў. Паводле прынцыпу дзеяння аптычнай прылады бываюць з аптычным візіраваннем і мех. (электронным або інш. неаптычным) адлікам перамяшчэння пунктаў кантакту з аб’ектам вымярэння (праектары, інстр. мікраскопы, праекцыйныя насадкі), аптычным візіраваннем і аптычным адлікам перамяшчэння (вымяральныя мікраскопы, інтэрферэнцыйныя кампаратары), з мех. кантактам з аб’ектам вымярэння і аптычным адлікам перамяшчэння (аптыметры, кантактныя інтэрферометры, аптычныя даўжынямеры). Выкарыстоўваюцца ў машына- і прыладабудаванні, геадэзіі і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Лязо ’вострая частка рэжучай або сякучай прылады’, ’лязо для галення’ (ТСБМ; шальч., Сл. ПЗБ), шкл.лязцо ’тс’ (Мат. Маг.). Да ле́зіва2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фуга́нак, ‑нка, м.
Вялікі рубанак, прызначаны для чыставога стругання дошак, плоскіх паверхняў. А вось калі заглянуць у кладоўку ў сенцах, там на сцяне вісяць сталярскія прылады — пілка, долаты, ляжаць на паліцыі гэблікі, фуганак.Пестрак.
[Ад ням. Fugebank.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
інвента́р, -у́і -а́, м.
1. -у́. Сукупнасць прадметаў, прылад, якія складаюць маёмасць прадпрыемства, установы, арганізацыі.
Спартыўны і.
Сельскагаспадарчы і.
2. -у́. Вопіс такіх прадметаў, рэестр.
Скласці і.
3. -у́. Прылады вытворчасці.
Сельскагаспадарчы і.
4. -а, гіст. Апісанні феадальных уладанняў у 16 — першай палавіне 19 ст. ў Беларусі, Літве, Украіне, Польшчы.
Старонка інвентара Брэсцкай эканоміі 1742 г.
○
Жывы інвентар — цяглавая і малочная жывёла.
|| прым.інвента́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
судзі́на, ‑ы, ж.
Разм.
1. Пасудзіна. А пад паветкаю прылады: Вазок, калёсы, панарады, Старыя сані, восі, колы І вулляў некалькі на пчолы. Яшчэ някончаных; судзіна, Стары цабэрак, паўасміна.Колас.
2. Невялікае рачное або марское судна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
array1[əˈreɪ]n.
1. кале́кцыя;
an array of tools набо́р інструме́нтаў; прыла́ды
2. : in battle array у баявы́м пара́дку
3.comput. таблі́ца; ма́трыца
4.lit. убо́р, убра́нне
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
незара́джаны, ‑ая, ‑ае.
Які не мае зараду. Ішоў [Тапурыя] па-лёгкаму: за плячыма боўталася незараджаная стрэльба, у руках быў кій.Самуйлёнак.Нейтрон з’яўляецца нейтральнай, незараджанай часцінкай.«Маладосць».// Які не падрыхтаваны да дзеяння (пра некаторыя прылады). Незараджаны фотаапарат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рыбало́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да рыбнай лоўлі, рыбалоўства. Рыбалоўны сезон. Рыбалоўны промысел.// Прызначаны для лоўлі рыбы. Рыбалоўныя снасці. Рыбалоўны флот. □ У Куранях, мабыць, не было такой хаты, якая не мела б рыбалоўнай прылады.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блок-схе́ма
(ад блок + схема)
схема прылады, апарата, машыны, дзе асобныя састаўныя вузлы (блокі) маюць выгляд прамавугольнікаў, а сувязь паміж імі паказана лініямі са стрэлкамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)