АЛО́ЎНІКАЎ Уладзімір Уладзіміравіч

(н. 16.1.1919, Бабруйск),

бел. кампазітар. Нар. арт. Беларусі (1970). Праф. (1980). Бацька ІУ.Алоўнікава. Скончыў Бел. кансерваторыю (1941, класы кампазіцыі В.Залатарова і фп. М.Бергера), у 1947—94 педагог у ёй, у 1962—82 рэктар. Аўтар сімфанічнай, камерна-інстр. і вак. музыкі. Жыццесцвярджальнасцю і лірычнай пранікнёнасцю вызначаюцца шырока вядомыя яго песні: «Радзіма мая дарагая», «Лясная песня», «Песня пра Брэсцкую крэпасць», «Песня пра К.Заслонава», «Песня аб Мінску», «Недзе ў пасёлку» і інш. Найб. значныя праграмныя сімф. творы: паэмы «Партызанская быль» (1952), «Нарач» (1954), сюіта «Песні міру» (1958); араторыя «Партызанскія песні» (1994).

Інш. тв.: кантата для дзяцей «Усім піянерам таварыш і брат» (памяці М.Казея), «Урачыстая прэлюдыя» і эскіз «Куранты Брэсцкай крэпасці» для сімф. арк.; сюіта «На Палессі» і муз. карцінка «Зорка Венера» для арк. бел. нар. інструментаў; п’есы для фп., скрыпкі і фп.; хары, рамансы, музыка да драм. спектакляў і кінафільмаў.

Літ.:

Зубрыч І.І. Уладзімір Алоўнікаў. Мн., 1970.

І.І.Зубрыч.

У.У.Алоўнікаў.

т. 1, с. 266

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

о́да

(гр. oda = песня)

урачысты верш, прысвечаны якой-н. значнай падзеі або асобе.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

шля́гер

(ням. Schlager)

новая модная, вельмі папулярная ў які-н. перыяд песня, мелодыя.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

а́льба​2

(праванс. alba = світанак)

адна з жанравых форм сярэдневяковай куртуазнай лірыкі, ранішняя песня.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ру́ны​2

(фін. runo = верш, песня)

старадаўнія народныя песні ў карэлаў, фінаў і эстонцаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

лихо́й​II разг. (удалой) хва́цкі, зухава́ты; уда́лы; (залихватский) заліхва́цкі; (молодецкий) маладзе́цкі;

лиха́я пе́сня маладзе́цкая (уда́лая, хва́цкая) пе́сня;

лихи́е партиза́ны уда́лыя партыза́ны;

лихо́й вид хва́цкі (зухава́ты, маладзе́цкі) вы́гляд;

лихо́й конь уда́лы (хва́цкі) конь;

лихо́й па́рень зухава́ты (уда́лы) хло́пец;

лихо́й в рабо́те уда́лы (хва́цкі) у пра́цы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сіпава́ты, ‑ая, ‑ае.

Крыху сіпаты, сіплы. — Хораша ў нас на Волзе! — вымаўляе падарожны грудным, трохі сіпаватым голасам. Багдановіч. Яшчэ некалькі хвілін і гэтая сіпаватая песня паравоза абарвалася, прыціхла. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зво́нкі I прил., в разн. знач. зво́нкий; зву́чный; (о высоком звуке, голосе — ещё) звеня́щий;

~кая пе́сня — зво́нкая пе́сня;

~кая струна́ — зво́нкая (звеня́щая) струна́;

з. го́лас — зво́нкий (зву́чный) го́лос;

○ з. зы́чны — лингв. зво́нкий согла́сный;

◊ ~кая мане́та — зво́нкая моне́та

зво́нкі II, -каў (ед. зво́нка ж.) карт. бу́бны

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

павар’яце́ць, ‑еем, ‑ееце, ‑еюць; зак.

Звар’яцець — пра ўсіх, многіх. Песня была не вельмі ўжо і хвацкая, але ў гэтыя дні ўсе нібы павар’яцелі з ёю, круцілі можа сто разоў. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

канта́та, ‑ы, ДМ ‑таце, ж.

1. Буйны музычны твор урачыстага або лірыка-эпічнага зместу для салістаў, хору і аркестра.

2. Урачыстая харавая песня.

3. Даўнейшы ўрачысты лірычны верш; ода.

[Іт. cantata.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)