Выто́к ’пачатак ракі, патоку’ (БРС, Інстр. I, Яшк.), выто́ка ’тс’ (Сцяшк., Яшк.). Польск.wytok ’балота’, чэш.výtok ’выток’. Да выцечы (гл. цячы) (параўн. Махэк₂, 637 і наст.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
а́льфа, ‑ы, ж.
Назва першай літары грэчаскага алфавіта.
•••
Альфа-прамені — паток дадатна зараджаных часцінак — ядраў атамаў гелію, якія ўзнікаюць пры радыеактыўным распадзе некаторых рэчываў.
Ад альфы да амегі — ад пачатку да канца.
Альфа і амега — пачатак і канец чаго‑н.; усё галоўнае.
[Грэч. alfa.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэбю́т, ‑у, М ‑бюце, м.
1. Першае выступленне артыста на сцэне. Для дэбюту мне далі ролю прынца ў інсцэніраванай казцы Андэрсена «Прынц і жабрак».Рамановіч.// Першае публічнае выступленне ў якой‑н. галіне дзейнасці. Літаратурны дэбют.
2.Пачатак шахматнай або шашачнай партыі. Адкрыты дэбют.
[Фр. début.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зажы́нкі, ‑нак; адз.няма.
1.Пачатак жніва. Вакол такі спакой, нібы настаў вялікі адпачынак, Хоць недзе блізка час касьбы і недалёка дзень зажынак.Русецкі.Кажуць, як зерне разломіш у пальцах — Смела выходзь на зажынкі.Арочка.
2. Святкаванне пачатку жніва. У калгасе спраўлялі зажынкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шаст, ‑у, М ‑сце, м.
Разм.Дзеяннепаводледзеясл. шастаць (у 1 знач.), а таксама гукі гэтага дзеяння. Прайшло больш за месяц, як адгучаў апошні шаст касы, а на дварэ стаяў толькі пачатак жніўня, цёплага і лагоднага, як усё гэта лета.Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прало́г
(лац. prologus, ад гр. prologos)
1) уступная частка літаратурнага або музычнага твора;
2) перан. уступ, пачатак чаго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Наздра́ ’кішкі ў гарбузе’ (докш., Жд. 1). Гл. мяздри ’тс’, пачатак слова зменены, відаць, у выніку народнаэтымалагічнага збліжэння з ноздры ’ноздры’ і асабліва ’поры ў харчовых прадуктах’ (Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нязг̌а́рны (незг̌а́рны) ’непрыгожы’ (ТС). Да га́рны ’добры, прыемны, прыгожы’ (гл.), пачатак слова прадстаўляе комплекс няз‑ < не + з, відаць, пад уплывам словазлучэнняў тыпу не з горшых, гл. нязго́ршы і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пераплі́ца, перяплі́ца, параплі́ца, парлі́ца, партві́ца, цярплі́ца, пярхлі́ца ’металічная планка ў адтуліне верхняга каменя жорнаў’ (ЛА, 4) — усе да парпліца (гл.), пачатак слова перааформлены пад уплывам слоў з прыстаўкай пера-.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
inauguration
[ɪ,nɔgjəˈreɪʃən]
n.
1)
а) урачы́стае ўступле́ньне на паса́ду
б) урачы́стае адкрыцьцё, адчыне́ньне n., інаўгура́цыя f.
2) пача́так -ку m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)