нетакты́чны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і нетактоўны. Інжынер.. не гаварыў нічога, бо лічыў нетактычным ўмешвацца ў жыццё гэтай вялікай дружнай сям’і. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нічагу́сенькі, займ.
Разм. Узмацняльная форма да нічога 1. Амаль што ўсе даведаліся аб сваіх. Адзін стары Міхайла нічагусенькі даведацца не можа... Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пафліртава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак.
Разм. Фліртаваць некаторы час. Бот .. [Ніна] можа пафліртаваць са Швыдрыкам, і Андрэй нават жартам нічога не скажа. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сабе́II часц разм für sich hin, úngezwungen; часцей не перакладаецца:
так сабе́ nicht besónders; so lalá (разм); mäßig;
як сябе́ адчува́еш? – Нічо́га, так сабе́ Wie geht es dir? – Es geht so, só lalá;
нічо́га сабе́ ся́бар! іран das ist mir aber ein féiner Freund!
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
За́ніц ’дарма’, ’многа’ (Шат.). Рус. (у Літве) за́ниц ’тс’ (< бел. ці польск.). З за ніц ’за нішто’; ніц < польск. nic ’нішто, нічога’. Націск на першым складзе можа ўказваць на польск. паходжанне слова ў цэлым.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
няма́, безас., у знач. вык., каго-чаго.
1. Не быць у наяўнасці, адсутнічаць.
Н. грошай.
Яго н. дома.
2. У знач. няпоўнага сказа пры адмоўных адказах на пытанні. —
Ці дома бацька? — Няма.
◊
Няма роду без выроду — нічога не бывае без непрыемнага выключэння.
Няма чаго (і) гаварыць (разм.) — выраз упэўненай згоды: безумоўна, пэўна.
Чалавек ён працавіты, няма чаго гаварыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
бы́ццам.
1. злуч. Ужыв. ў параўнаннях са знач. як, нібы, усё роўна як.
Ляжыць, б. нежывая.
2. злуч. Злучае даданыя дапаўняльныя сказы, калі сказанае не адпавядае сапраўднасці, і даданыя дзейнікавыя сказы са знач. няўпэўненасці.
Прыкідваецца, б. нічога не чуў.
На вуліцы нешта звінела, б. ігралі на званочках.
3. часц. Паказвае на няўпэўненасць, дапушчальнасць выказвання.
Твар б. знаёмы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абдзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць; -дзе́лены; зак., каго-што.
1. Нічога не даць ці даць менш, чым іншым, дзелячы ці размяркоўваючы што-н.
Усіх надзяліў, а сябе абдзяліў.
Прырода абдзяліла яго ростам.
2. Надзяліць усіх (многіх) чым-н., даючы кожнаму яго долю.
А. дзяцей цукеркамі.
|| незак. абдзяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і абдзе́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абдзе́льванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
паку́ль.
1. прысл. На працягу некаторага часу.
Пастой п. тут.
П. нічога не вядома.
2. злуч. На працягу таго часу як.
П. дзяўчына вучыцца, трэба ёй дапамагаць.
3. злуч. Да той пары як.
Не пайду, п. не скончу работы.
◊
Пакуль што (разм.) — пакуль (у 1 знач.), незалежна ад таго, што можа здарыцца потым.
Пакуль што мы тут усім задаволены.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
тра́сца, -ы, ж. (разм.).
1. Ліхаманка, малярыя.
2. перан. Ужыв. з адмоўным адценнем пры абазначэнні чаго-н. няпэўнага, невядомага і пад.
Якой трасцы яму трэба?
3. Ужыв. як лаянкавае слова.
Нічога ты там не знойдзеш.
Т.!
◊
Адна трасца (разм., незадав.) — усё роўна, без розніцы.
Трасца ў бок каму (разм., груб.) — пра пажаданне каму-н. чаго-н. дрэннага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)