вы́сечы сов.

1. в разн. знач. вы́рубить;

в. гай — вы́рубить ро́щу;

в. сук з бервяна́ — вы́рубить сук из бревна́;

2. (из камня или на камне) вы́резать, вы́сечь;

в. з марму́ру ста́тую — вы́сечь из мра́мора ста́тую;

в. на́дпіс на ка́мені — вы́резать (вы́сечь) на́дпись на ка́мне;

3. (искру) вы́сечь;

в. і́скру — вы́сечь и́скру

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

БЕ́КЕШ Каспар

(1520, Трансільванія — 7.11.1579),

палітычны і ваенны дзеяч, бел. мысліцель. Венгр па паходжанні. Быў сапернікам Стафана Баторыя ў барацьбе за трансільванскае княжанне, пазней — яго сябар і саюзнік. Пасля абрання Стафана Баторыя каралём Рэчы Паспалітай Бекеш камандаваў венгерскай пяхотай у каралеўскім войску. Свае ваенныя здольнасці паказаў у час Лівонскай вайны 1558—83, асабліва ў бітвах пад Гданьскам (1578) і Полацкам (1579). У апошнія гады жыцця атрымаў шляхецтва ВКЛ, некаторы час быў гарадзенскім ваяводам. Вакол яго групаваліся прыхільнікі антытрынітарызму. Паводле сведчання сучаснікаў, Бекеш не вызнаваў ніякай рэлігіі. Калі ён памёр у Гродне, каталіцкая і праваслаўная цэрквы забаранілі хаваць яго на сваіх могілках; пахаваны ў Вільні на высокім беразе ракі Вільня. Паводле наказу Бекеша, на яго надмагіллі высечаны надпіс: «...Не веру ў Бога, не прагну яго неба, не баюся пекла, не турбуюся пра Божы суд, не трывожуся пра цела і тым больш пра душу, якая памерла разам са мною...».

Тв.:

У кн.: Из истории философской и обшественно-политической мысли Белоруссии. Мн., 1962. С. 92—99.

т. 2, с. 377

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕРБ ДЗЯРЖА́ЎНЫ РЭСПУ́БЛІКІ БЕЛАРУ́СЬ,

сімвал дзярж. суверэнітэту Рэспублікі Беларусь. Быў устаноўлены Законам Рэспублікі Беларусь ад 19.9.1991. Эталон герба і Палажэнне аб ім зацверджаны Пастановай Вярх. Савета Рэспублікі Беларусь ад 10.12.1991. Уяўляў сабой узбр. конніка ў руху, які трымае ў правай руцэ гарызантальна падняты меч, у левай — шчыт з шасціканцовым залатым крыжам (гл. таксама «Пагоня»), Аўтары эталона герба У.Крукоўскі і Я.Кулік. Па выніках праведзенага 14.5.1995 рэсп. рэферэндуму, адным з пытанняў якога было ўстанаўленне новых Герба дзяржаўнага і Сцяга дзяржаўнага Рэспублікі Беларусь, Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 7.6.1995 зацверджаны новы эталон герба і Палажэнне аб ім. Уяўляе сабой геагр. контур Рэспублікі Беларусь у прамянях сонца над зямным шарам. Зверху пяціканцовая чырв. зорка. Выяву абрамляе вянок з каласоў, пераплеценых справа кветкамі канюшыны, злева — лёну. Каласы абвіты чырвона-зялёнай стружкай, на якой надпіс золатам: «Рэспубліка Беларусь».

Літ.:

Заканадаўчыя акты аб дзяржаўнай сімволіцы Рэспублікі Беларусь. 2 выд. Мн., 1994;

Дзяржаўны герб і Дзяржаўны флаг Рэспублікі Беларусь. Мн., 1997;

Герб и флаг Белорусской державы. Мн., 1997.

т. 5, с. 172

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

КУРГА́Н СЛА́ВЫ САВЕ́ЦКАЙ А́РМІІ — ВЫЗВАЛІ́ЦЕЛЬНІЦЫ БЕЛАРУ́СІ,

помнік у гонар подзвігу воінаў 1, 2, З-га Бел. і 1-га Прыбалтыйскага франтоў у Беларускай аперацыі 1944. Знаходзіцца на 21-м км шашы Мінск—Масква. Закладзены 30.9.1966, адкрыты 5.7.1969. Аўтары: скульпт. А.Бембель, арх. А.Стаховіч (Дзярж. прэмія Беларусі 1970), скульпт. А.Арцімовіч, арх. Л.Міцкевіч, інж. В.Лапцэвіч. Выш. кургана 35 м, на яго вяршыні 4 штыкі-абеліскі (выш. кожнага 35,6 м), якія сімвалізуюць франты, што ўдзельнічалі ў вызваленні Беларусі. У іх ніжняй ч. мазаічныя выявы ордэнаў Айч. вайны і Славы. Аснову штыкоў абкружае шырокае кальцо, унутры якога мазаічны надпіс «Арміі Савецкай, Арміі-вызваліцельніцы — слава!» На вонкавай паверхні кальца абліцаваныя залацістай смальтай барэльефныя выявы твараў воінаў усіх родаў войск і партызан. Да агляднай пляцоўкі на вяршыні кургана вядуць 2 лесвіцы. Каля падножжа і на схіле гранітныя пліты з інфарм. тэкстам. Вакол помніка мемар. парк са штучным басейнам. Філіял Бел. дзярж. музея гісторыі Вял. Айч. вайны.

А.Г.Ванькевіч.

Курган Славы Савецкай Арміі — вызваліцельніцы Беларусі.

т. 9, с. 46

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

wet​2 [wet] adj.

1. мо́кры, вільго́тны, сыры́; “Wetpaint” «Асцяро́жна, пафарбава́на» (надпіс);

wet with rain мо́кры ад дажджу́;

grass wetwith dew ро́сная трава́;

wringing wet ве́льмі мо́кры; хоць выціска́й;

He is dripping wet. Ён прамок навылёт;

like a wet rag як мо́края ану́ча;

wet through to the skin прамо́клы навылёт

2. дажджлі́вы, сыры́;

the wet season дажджлі́вая пара́ го́да

3. рэ́дкі;

wet mud рэ́дкая гразь

♦

(still) wet behind the ears infml, derog. ≅ малако́ на губа́х не абсо́хла

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

вы́ціснуць сов.

1. вы́жать, вы́давить;

в. сок — вы́жать (вы́давить) сок;

в. лімо́н — вы́жать лимо́н;

2. (стекло и т.п.) вы́давить;

3. вы́теснить; вы́жать;

в. з нато́ўпу — вы́теснить (вы́жать) из толпы́;

4. вы́тиснить, вы́тиснуть;

в. на́дпіс залаты́мі лі́тарамі — вы́тиснить (вы́тиснуть) на́дпись золоты́ми бу́квами;

5. перен. вы́жать;

в. усе́ сі́лы — вы́жать все си́лы;

◊ в. слязу́ — пусти́ть слезу́;

в. усе́ со́кі — вы́жать все со́ки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

грыф ​1, ‑а, м.

1. У антычнай міфалогіі — крылатае страшыдла з тулавам ільва і галавой арла або льва.

2. Вялікая драпежная птушка, якая гнездзіцца на скалах, абрывах, адзіночных дрэвах і жывіцца падлай.

[Грэч. gryps.]

грыф ​2, ‑а, м.

1. Доўгая драўляная пласцінка на шыйцы музычных інструментаў, да якой у час ігры прыціскаюць струны. Гітара была добрая, з прыгожымі малюнкамі на версе, з вялікім чырвоным бантам на канцы грыфа. Васілёнак.

2. Стальны прут атлетычнай штангі, на які надзяваюцца шары, дыскі.

[Ням. Griff.]

грыф ​3, ‑а, м.

1. Штэмпель з узорам чыйго‑н. афіцыйнага подпісу, а таксама адбітак з гэтага штэмпеля. Бланк з грыфам установы. □ Светла-жоўтыя, горда аздобленыя двухмоўным грыфам паўпрэдства СССР пакеты прыходзяць на лагерную пошту амаль штодня. Брыль.

2. Надпіс на дакуменце, выданні, які вызначае правілы карыстання імі. Апублікаваць брашуру пад грыфам: «На правах рукапісу». □ Палкоўнік запісаў.. [лічбы] на бланку з грыфам «Сакрэтна», затым утаропіўся ў іх вачамі і задумаўся. Дудо.

[Ад фр. griffe — кляймо, штэмпель.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́разаць, ‑ражу, ‑ражаш, ‑рэжа; заг. вы́ражы і вы́раж; зак., што.

1. Выняць, дастаць, выдаліць што‑н. рэжучым інструментам. Выразаць мёд з вулля. Выразаць міндаліны.

2. Зрабіць выраз у чым‑н. Выразаць пройму. Выразаць праём у сцяне.

3. Вымежаваць, адмераць (участак зямлі, лесу і пад.); нарэзаць. [Гушка:] — З якога ж тады кавалка мне Сурвіла выража мае дзве дзесяціны? Чорны. Перш за ўсё.. [Каліна] зрабіў нажом на кары дрэваў зарубкі, каб адзначыць граніцы сваёй гаспадаркі, і выразаў сабе вельмі ладны кавалак пушчы. Багдановіч.

4. Вырабіць што‑н. разьбой. Выразаць лыжку.

5. Зрабіць рэжучым інструментам надпіс, малюнак і пад. Выразаць пячатку, ініцыялы. □ Трэба было ў дасканаласці авалодаць друкарскай тэхнікай, адліць адпаведныя шрыфты, выразаць вялікія літары гравюры. С. Александровіч.

6. Зрэзаць, адрэзаць для якой‑н. патрэбы. Выразаць лазіну.

7. Вынішчыць, забіць халоднай зброяй. Бандыты выразалі ўсю сям’ю. // Спілаваць, высечы. Выразаць лес. // Загрызці ўсіх або многіх (пра ваўкоў). Выразаць статак.

выраза́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да вы́разаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́ціснуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.

1. Сціснуўшы, выпусціць, прымусіць выйсці на паверхню. Выціснуць сок з лімона. // перан. З цяжкасцю, вымушана сказаць што‑н., праявіць якое‑н. пачуццё. Настаўнік адчуваў сябе няёмка, але ўсё ж здолеў выціснуць некалькі слоў: — Дзіця.. [Ліда] яшчэ. Усё гэта пройдзе ў яе. Колас. [Касмыль] уздыхнуў і выціснуў на твары нешта падобнае на ўсмешку. Лынькоў. // перан. З цяжкасцю атрымаць што‑н. Калі б нават і ўдалося выціснуць з гаспадаркі патрэбныя для гэтага сто восемдзесят рублёў, дык ніколі не хопіць у старога адвагі аддаць зараз гэтакую кучу грошай. Крапіва.

2. Выдушыць; выламаць. Выціснуць шыбу ў акне.

3. Праціскаючы, выштурхнуць адкуль‑н. // перан. З дапамогай адпаведных захадаў прымусіць выйсці, выехаць, спыніць якую‑н. дзейнасць. Выціснуць з рынку збыту.

4. перан. Замяніць сабою; выцесніць. Гэтая думка [паехаць на цягніку] выціснула ў.. [Сцёпкі] ўсе іншыя думкі. Колас.

5. Зрабіць што‑н. пры дапамозе ціснення. Выціснуць надпіс залатымі літарамі.

6. Спец. Здабыць прэсаваннем. Выціснуць алею.

•••

Выціснуць слязу — заплакаць для паказу.

Выціснуць усе сокі — абяссіліць празмернай работай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ticket [ˈtɪkɪt] n. біле́т, тало́н, квіто́к;

an entrance ticket увахо́дны квіто́к;

a single ticket біле́т у адзі́н кане́ц;

a return ticket зваро́тны біле́т;

a season ticket сезо́нны біле́т;

order/reserve a ticket зака́зваць, замаўля́ць біле́т;

“Admission by ticket only” «Уваход толькі па квітках» (надпіс)

2. цэ́ннік, этыке́тка;

a price ticket этыке́тка з цано́й

3. квіта́нцыя, нумаро́к, тало́н;

a cloakroom ticket нумаро́к у гардэро́бе;

a left-luggage ticket нумаро́к на бага́ж

4. паведамле́нне пра штраф;

a ticket for speeding паведамле́нне пра штраф за перавышэ́нне ху́ткасці

5. AmE спіс кандыда́таў на вы́барах;

a general ticket агу́льны спіс

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)