акмі́т
(ад гр. akme = вастрыё)
мінерал, бурая ігольчатая разнавіднасць эгірыну.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
карнео́л
(с.-лац. carneolus)
мінерал, ружовая або чырвоная разнавіднасць халцэдону.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
мінералізава́ць
(фр. minéraliser; ад с.-лац. minerale = мінерал)
праводзіць мінералізацыю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эрытры́н
(ад гр. erythros = чырвоны)
мінерал, арсеніт кобальту; кобальтавая руда.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Слюда́ ‘празрысты слаісты мінерал’ (ТСБМ), ‘жылка для вуды’ (ТС). Укр., слюда́, рус. слюда́, дыял. слуди́нка, слудья ‘тс’, чэш. slída (з рус. — Голуб-Копечны, 337), славац. sluda, slieda (з чэш. — Махэк₂, 554), славен. sljúda (з рус. — Сной₁, 581), балг. слю́да. Пэўнай этымалогіі няма. Дапускаюць роднасць з рус. слуда́ ‘круты бераг ракі’ (Праабражэнскі, 2, 332), якое таксама этымалагізуецца няпэўна; магчыма, яно роднаснае рус. слуд ‘наледзь, вада на лёдзе’, слудзь ‘шарпак’. Міклашыч (341) набліжаў да чэш. šleta ‘сланец’ і н.-ням. schleet; супраць Фасмер (3, 680), які ўключае сюды і рус. арх. слюз ‘замёрзлая наледзь на паверхні лёду’. Беларускае слова, відаць, таксама з рускай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГЕМАТЫ́Т
[ад грэч. haima (haimatos) кроў],
чырвоны жалязняк, мінерал падкласа простых аксідаў, аксід жалеза Fe2O3. Прымесі тытану (да 11%), алюмінію (да 14%), марганцу (да 17%) і інш. Крышталізуецца ў трыганальнай сінганіі. Крышталі пласціністыя, таблітчастыя, часта ў суцэльных скрытакрышт. масах, ліставатых ці лускападобных агрэгатах, у псеўдамарфозах па магнетыцы (мартыт). Колер чырванавата-карычневы да чорнага. Бляск паўметалічны. Цв. 6—6,5. Шчыльн. Каля 5,3 г/см³. Па паходжанні метамарфічны, гіпергенавы і інш. Асн. радовішчы ў жалезістых крыніцах. Адна з найважнейшых жалезных руд. Выкарыстоўваецца для вытв-сці фарбаў (чырв. охра) і абразіўных парашкоў. На Беларусі як акцэсорны мінерал трапляецца ў пародах крышт. фундаменту, у адкладах рыфею і венду, дэвону, карбону, пярмі і трыясу, кайназою.
т. 5, с. 148
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
геліядо́р
(ад гелія- + фр. doré = залацісты)
мінерал, празрыстая жоўтая разнавіднасць берылу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
мелані́т
(ад гр. melas, -anos = чорны)
чорны непразрысты мінерал, разнавіднасць гранату.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
пірамарфі́т
(ад піра- + гр. morphe = форма)
мінерал класа фасфатаў, хлорафасфаран волава.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
АЛАФА́Н
(ад грэч. allophanes які здаецца іншым),
мінерал, водны сілікат алюмінію непастаяннага саставу; Al2O3·1,2SiO2·3,3H2O. Аморфны. Утварае рыхлыя, шчыльныя, шклопадобныя нацёкі і інш. Колер белы, блакітны, зялёны, буры. Цв. 1—3. Вельмі крохкі. Шчыльн. 1,9 г/см³. Утвараецца пры разбурэнні сілікатаў і алюмасілікатаў пад уздзеяннем сернай кіслаты.
т. 1, с. 228
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)