грош, гроша; мн. грошы, ‑аў; м.
1. Даўнейшая медная манета (да 1838 г. двухкапеечная, а пасля паўкапеечная) у Расіі з 1657 да 1917 г. Хай грошай ні гроша, абы слава хароша. Прыказка. // зб. Грошы. І грош стаў лішні завадзіцца, Было што есці, чым акрыцца, І быў парадак, лад у хаце. Колас.
2. звычайна мн. (грашы́, ‑эй). Зусім нязначная сума грошай. Атрымаць грашы. Купіць за грашы.
3. Сучасная разменная манета ў Польскай Народнай Рэспубліцы, роўная 1/100 злотага, і ў Аўстрыі, роўная 1/100 шылінга.
•••
Гроша ломанага не варты гл. варты.
Грош цана (у базарны дзень) каму-чаму гл. пана.
Ні за грош (капейку) — зусім дарэмна, без патрэбы (загінуць, прапасці і пад.).
Ні ў грош не ставіць гл. ставіць.
Уваткнуць (уставіць) свае тры грошы гл. уваткнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Zwánziger
m -s, -
1) мужчы́на ва узро́сце ад 20 да 30 гадо́ў
2) мане́та ў 20 цэ́нтаў [капе́ек і г.д.]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Меда́ль, мяда́ль ’знак пераважна ў выглядзе металічнага кружка для ўзнагароды’ (ТСБМ, Яруш.). Праз рус. мову запазычана з франц. médaille, якое з італ. medaglia < с.-лац. metallia ’металічная манета’ < лац. metallum ’метал’ (Фасмер, 2, 589; Голуб-Ліер, 307). Формы даўг. мэда́ль, лудз. міда́лек ’медаль’, ’медальён’, дзятл. медалёвы ’які мае колер бронзы’ (Сл. ПЗБ, Сцяшк. Сл.) прыйшлі з польск. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мна́ўка ’бочка, выдзеўбаная з дрэва’ (бял., Мат. Маг.). Не зусім ясна. Відаць, са ст.-рус. мна, мнаса, мнасъ ’фунт’. Параўн. і рус. разан. мнас ’сасуд, у які збіраюць расу і ваду са «святых» крыніц’, якое са ст.-слав. мънасъ < ст.-грэч. μνᾶ μνᾶσ ’міна, старажытная манета’. Апошняе ўзыходзіць да семіцк. моў (Міклашыч, 207; Фасмер, 2, 632).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дайм
(англ. dime)
сярэбраная, а з 1965 г. медна-нікелевая манета ЗША, роўная 1/10 долара, або 10 цэнтам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
квіна́рый
(лац. quinarius = пяціскладовы)
рымская сярэбраная манета, якую чаканілі з перапынкамі ад 269 г. да н.э. да 3 ст. н.э.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
экю́1
(фр. écu)
старадаўняя французская залатая або сярэбраная манета з малюнкам геральдычнага шчыта, якая чаканілася ў 13—18 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
tin [tɪn] n.
1. во́лава;
sheet tin ліставо́е во́лава;
coated with tin лу́джаны
2. бляша́нка;
a tin of sardines бляша́нка сардзі́н
3. infml гро́шы, зво́нкая мане́та
♦
a little tin god чалаве́к, які́ карыстаецца незаслу́жаным паклане́ннем; ≅ «гліня́ны і́дал»
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
bilon, ~u
м. білон; дробныя грошы; разменная манета;
w ~ie — драбязой, дробнымі грашыма (атрымаць рэшту і да т.п.)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
чырво́нец м
1. (дзесяць рублёў) Tscherwónez m -, -nzen, Zehnrúbelschein m -s, -e;
2. гіст (залатая манета) (Fünfrúbel-, Zehnrúbel-) Góldmünze f -, -n;
3. мн:
чырво́нцы уст перан (грошы) Geld n -(e)s, -er
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)