Збрусава́ць ’патаўсцець, зацвярдзець’, збруснець ’зацвярдзець’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. брусянець ’напухнуць’, брузнуць ’таўсцець’. Значэнне ’зацвярдзець’ — абазначэнне з’явы, што адбываецца побач з напуханнем, а ’патаўсцець’ — фактычна сінонім да ’напухаць’. Не выключаны пры фарміраванні значэння ’зацвярдзець’ народна-этымалагічныя асацыяцыі з брус (гл.). Гл. таксама Лучыц-Федарэц (Бел.-рус. ізал., 64).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

разарва́насць, ‑і, ж.

Адсутнасць сувязі паміж кім‑, чым‑н.; адсутнасць цэласнасці, раз’яднанасць. Разарванасць тэрыторыі пашырэння якой‑н. з’явы. □ Так у супярэчлівых адносінах да працы праяўляецца разарванасць псіхікі чалавека буржуазнага ладу. У. Калеснік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

азана́льнасць

(ад а- + зона)

пашырэнне пэўнай прыроднай з’явы незалежна ад занальных асаблівасцей тэрыторыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ідэнтыфіка́цыя

(ад ідэнтыфікаваць)

устанаўленне поўнага супадзення, адпаведнасці аднаго прадмета, з’явы, паняцця другому; атаясамліванне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фітафенало́гія

(ад фіта- + феналогія)

раздзел феналогіі, які вывучае сезонныя з’явы ў жыцці раслін.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

*Мецялу́ха 1, мытылу́ха, мэтэлу́ха ’мяцеліца’ (малар., Нар. лекс., Сл. Брэс.), метэлю́га ’сумёт’ (паўд.-беласт., БЛ, 11). Да ме́сці, мяце́ль (гл. Сцяцко, Афікс. наз., 38). Сюды ж мецялю́жны ’завейны, завірушны’ (Нар. Гом.).

Мецялу́ха 2 ’вясёлка’ (івац., ДАБМ, к. 312). Да весялу́ха 2 (гл.). Мена зычных адбылася пад уплывам мяцель — іншай з’явы прыроды.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

свядо́масць, -і, ж.

1. гл. свядомы.

2. Чалавечая здольнасць да ўзнаўлення рэчаіснасці ў мысленні; псіхічная дзейнасць як адлюстраванне рэчаіснасці.

Быццё вызначае с.

3. Стан чалавека пры здаровым розуме і памяці, здольнасць кантраляваць свае ўчынкі і пачуцці.

Страціць с.

4. Думка, пачуццё, поўнае разуменне чаго-н., уменне ацэньваць з’явы жыцця, разбірацца ў рэчаіснасці.

С. мас.

С. учынкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

агля́д, -у, М -дзе, м.

1. гл. агледзець.

2. Абследаванне якога-н. аб’екта для выяўлення або праверкі яго стану.

Медыцынскі а.

Тэхнічны а.

3. Афіцыйнае інспектаванне войск камандаваннем на парадзе.

4. Грамадская праверка, паказ чаго-н.

А. выстаўкі.

5. Кароткае паведамленне пра з’явы, падзеі, факты, звязаныя паміж сабою.

А. творчасці пісьменніка.

Міжнародны а.

|| прым. агля́дны, -ая, -ае.

А. артыкул.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уміра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Перастаць жыць, а таксама вянуць, сохнуць (пра расліны).

Уміралі за радзіму.

У. са смеху (перан.).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Знікаць, прападаць (кніжн.).

Такія словы не ўміраюць у вяках.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Адыходзіць у мінулае (пра грамадскія з’явы і пад.).

Старое ўмірае, а новае нараджаецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нагляда́льнасць, ‑і, ж.

Здольнасць бачыць, заўважаць у навакольным свеце розныя факты, з’явы, якія не заўсёды бачаць, заўважаюць іншыя; назіральнасць. Развіваць у сабе наглядальнасць. □ Мяне здзівіла яго [гаспадара] наглядальнасць, ён ведаў мае патаемныя думкі. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)