Мацар ’уладальнік’ (Дунін–Марцінкевіч), ст.-бел. моцаръ ’уладар’, ’волат’ запазычана са ст.-польск. mocarz ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 21). Мацарства ’ўладанні’ (там жа) < польск. mocarstwo ’вялікая дзяржава’ < ст.-польск. mocarzstwo ’моц, сіла’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

імпе́рыя

(лац. imperium = улада, дзяржава)

1) манархічная дзяржава на чале з імператарам;

2) буйная каланіяльная дзяржава;

3) перан. буйная манаполія, якая ажыццяўляе кантроль над пэўнай галіной прамысловасці, над якой-н. дзейнасцю.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пратэ́ктар, ‑а, м.

1. Дзяржава, якая ажыццяўляе пратэктарат.

2. Уст. Апякун, заступнік.

3. Спец. Патоўшчаная бегавая частка пакрышку якая ахоўвае ад механічных пашкоджанняў.

[Ад лац. protector — той, хто прыкрывае, абараняе.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асігнава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., што.

Выдзеліць пэўныя грашовыя сродкі на якія‑н. патрэбы, выдаткі. На развіццё сельскай гаспадаркі дзяржава асігнавала вялікія сродкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

канфедэра́т, ‑а, М ‑раце, м.

1. Арганізацыя або дзяржава, якія ўваходзілі ў склад канфедэрацыі (у 1 знач.).

2. Удзельнік канфедэрацыі (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рабаўлада́льніцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да рабаўладальніка, уласцівы яму. Рабаўладальніцкія плантацыі. // Заснаваны на рабстве. Рабаўладальніцкае грамадства. Рабаўладальніцкая дзяржава.

•••

Рабаўладальніцкі лад гл. лад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

суверэ́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да суверэна; які ажыццяўляе вярхоўную ўладу. Суверэнны правіцель.

2. Які валодае суверэнітэтам, незалежны, самастойны. Суверэнная дзяржава.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дружалю́бны

1. дружелю́бный;

2. дру́жественный;

~ная нам дзяржа́ва — дру́жественная нам держа́ва;

~ныя на́цыі — дру́жественные на́ции

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

naval [ˈneɪvl] adj. вае́нна-марскі́; марскі́, фло́цкі;

a naval base вае́нна-марска́я ба́за;

a naval power марска́я дзяржа́ва

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

seafaring [ˈsi:feərɪŋ] adj. марахо́дны;

a seafaring man мара́к;

a seafaring nation марска́я дзяржа́ва;

a seafaring life жыццё марака́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)