разно́с, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. разносіць — разнесці (у 1–6 знач.).
2. Разм. Строгая вымова, рэзкая крытыка. Пасля хору хвалебных рэцэнзій раптам узнялася хваля крытыкі і разносаў. «Маладосць».
3. Спец. Перавышэнне дазволенай разлікам колькасці абаротаў вярчальных частак машыны, якое вядзе да разбурэння гэтых частак. Прадухіленне разносу.
4. Спец. Шырокая і неглыбокая горная вырабатка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АНА́ДЫРСКАЕ ПЛАСКАГО́Р’Е,
на ПнУ Азіяцкай часткі Расійскай Федэрацыі, у бас. верхняга цячэння р. Анадыр. Даўж. каля 400 км. Пераважныя выш. 800—1100 м, найб. — да 1221 м. Складзена ў асноўным з базальтаў, андэзітаў, дацытаў. Пераважае хмызняковая і горная тундра. Аленевыя пашы.
т. 1, с. 332
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Са́рна ’горная каза з невялікімі рагамі’ (ТСБМ, Гар., Др.-Падб., Банк і Некр., Янк. БП, Бес.). Рус. зах. сарна́ ’тс’, укр. са́рна (побач з серна) ’тс’. Запазычанне з польск. sarna ’тс’ (гл. Фасмер, 3, 563) > праслав. *sьrna (Брукнер, 482). Апошняе роднаснае лат. sirna ’сарна, казуля’, ст.-прус. sirvis ’алень’, лац. cervus ’алень’, cornu ’рог’, авесц. srvā ’рог, ногаць’, гоц. haúrn ’рог’. Падрабязна гл. Фасмер, 3, 609.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
альбітафі́р
[ад альбіт + (пар)фір]
магматычная горная парода, разнавіднасць парфіру, у якім крышталі асноўнай масы пароды прадстаўлены альбітам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
латэры́т
(ад лац. later = цэгла)
горная парода чырвонага або бурага колеру, падобная на гліну.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
пе́мза
(рус. пемза < англ. pumice, ад лац. pumex)
лёгкая порыстая горная парода вулканічнага паходжання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
перыдаты́т
(фр. peridotite)
глыбінная магматычная горная парода, якая складаецца пераважна з алівіну і піраксену.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ГА́БРА
(італьян. gabbro),
магматычная інтрузіўная горная парода асноўнага саставу; глыбінны аналаг базальту. Складаецца з асн. плагіяклазу, манакліннага, радзей рамбічнага піраксену, алівіну або рагавой падманкі. Другарадныя мінералы: біятыт, нефелін, тытанамагнетыт і інш. Акцэсарныя мінералы: апатыт, пірацін, храміт, сфен і інш. Разнавіднасці: алівінавае габра, нарыт (габра з рамбічным піраксенам), лабрадарыт і г.д. Раўнамерназярністая горная парода са спецыфічнай габравай структурай. Шчыльн. 2800—3200 кг/м³; трываласць на сцісканне 80—360 МПа. З інтрузіямі габра звязаны радовішчы магнетыту, тытанамагнетыту, сульфідаў нікелю, медзі і інш. Выкарыстоўваецца як абліцовачны і штучны камень, друз у буд-ве. На Беларусі габра вядомыя ў архейскім і ніжнепратэразойскім комплексах парод крышт. фундамента.
У.Я.Бардон.
т. 4, с. 412
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гнейс
(ням. Gneis)
горная парода, якая складаецца з палявога шпату, кварцу, каляровых мінералаў і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гра́вій
(фр. gravier)
абломачная горная парода ў выглядзе дробных каменьчыкаў; выкарыстоўваецца ў будаўнічых, дарожных работах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)