во́льніца, ‑ы, ж.

1. Разм. Свабода, незалежнасць. З раніцы да позняга вечара ішло ваеннае вучэнне, скончылася вольніца. Мікуліч. Падлеткі, што непрыкметна для саміх сябе станавіліся юнакамі, любілі вольніцу. Навуменка.

2. Гіст. Беглае насельніцтва, пераважна прыгонныя сяляне, якія асядалі на ўскраінах Маскоўскай дзяржавы і дамагаліся сваёй незалежнасці. Казацкая вольніца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гармо́нія, ‑і, ж.

1. Мілагучнасць, складнасць, прыемнасць гучання. Гармонія верша. Гармонія гукаў.

2. Зладжанасць, узаемная адпаведнасць асобных якасцей, прадметаў, з’яў, частак цэлага. Гармонія фарбаў. Гармонія зместу і формы. Гармонія жыцця.

3. Аддзел тэорыі музыкі, вучэнне аб правільнай пабудове сугучнасцей у кампазіцыі. Іменна гармонія зрабіла магчымымі трыумфы аркестравай музыкі. «Полымя».

[Ад грэч. harmonía — сувязь, сугучнасць, зладжанасць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акасмі́зм

(ад а- + космас)

філасофскае і рэлігійнае вучэнне, якое прапаведуе погляды аб нікчэмнасці свету.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

аксіяло́гія

(ад гр. aksios = каштоўны + -логія)

філасофскае вучэнне аб маральных, эстэтычных і іншых каштоўнасцях.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дэманало́гія

(ад дэман + -логія)

вучэнне аб нячыстай сіле, злых духах, дэманах у радзе рэлігій.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ідыяма́тыка

(гр. idiomatikos = асаблівы)

1) вучэнне аб ідыёмах, 2) сукупнасць ідыём якой-н. мовы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

механахі́мія

[ад механ(ічны) + хімія]

вучэнне пра палімеры, якое даследуе хімічныя пераўтварэнні ў іх ад дзеяння механічных сіл.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

эвалюцы́йны

(ад эвалюцыя)

неперарыўны, паступовы;

э-ая тэорыя — вучэнне аб гістарычным развіцці жывой прыроды.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

стылі́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

1. Вучэнне аб стылях мовы. Лацінская стылістыка. Стылістыка рамантызму.

2. Раздзел тэорыі літаратуры, які вывучае стылі мастацкіх твораў. // Сукупнасць вобразных сродкаў мовы якога‑н. мастацкага твора, пісьменніка, літаратурнай школы і пад. Схільнасць да знешне яркіх .. вобразаў адчуваецца ў самой стылістыцы ранніх твораў К. Чорнага. Адамовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

утапі́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Заснаваны на утопіі (у 1 знач.). Утапічнае вучэнне Томаса Мора.

2. Які з’яўляецца утопіяй (у 2 знач.); нерэальны. Разам з адыходам ад утапічных ідэй Лабановіч.. перамагае.. разлад паміж словам і справай. «Полымя».

3. Які ўяўляе сабой утопію (у 3 знач.). Утапічны раман.

•••

Утапічны сацыялізм гл. сацыялізм.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)