мо́мант, -у, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Міг, імгненне, вельмі кароткі прамежак часу, у які адбываецца што-н.
Забыцца на м.
2. Частка, элемент, асобны бок якой-н. з’явы.
Станоўчыя моманты працоўнай дзейнасці.
◊
У адзін момант — адразу ж, імгненна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
okamgnienie
okamgnieni|e
н. імгненне;
w ~u — у імгненне вока, у адзін момант
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
миг м. міг, род. мі́гу м.; (мгновение) вокамгне́нне, -ння ср., імгне́нне, -ння ср.; (момент) мо́мант, -ту ж.;
в оди́н миг у адзі́н міг, мі́гам, у адно́ імгне́нне, у адзі́н мо́мант;
в тот же миг у той жа мо́мант;
ни на миг ні на імгне́нне, ні на хвілі́ну, ні на мо́мант.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вокамгне́нне, ‑я, н.
Вельмі кароткі прамежак часу, імгненне. Праз вокамгненне з гоманам і гулам далечыня ад воч яе схавала... Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хвілі́на, -ы, мн. -ы, -лі́н, ж.
1. Мера часу, роўная 1/60 гадзіны ці 60 секундам.
Чакаем дваццаць хвілін.
2. Кароткі прамежак часу, імгненне.
Зайдзі на хвіліну, ёсць справа.
Хвілінай веку не надточыш (прыказка).
|| памянш.-ласк. хвілі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
|| прым. хвілі́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Мгне́нне ’імгненне’ (Нас.), ст.-бел. мгненіе запазычана са ст.-польск. mgnienie ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раскара́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
Разм. Раскарачыць свае ногі. Яшчэ імгненне — і Сцяпан, раскарачыўшыся, прыгнуўшы галаву, стаў ірваць з-за плячэй вінтоўку... Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́бмельгам, вобмільгам — прысл. ’хутка, у імгненне вока’ (КТС). Да мільгаць. Першапачаткова тв. скл. назоўніка *вобмельг.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абяскро́віцца, ‑віцца; зак.
1. Стаць бяскроўным, страціўшы многа крыві; пабляднець. Нейкае імгненне.. [Пыжык] стаяў нібы скамянелы. Твар пабялеў, губы абяскровіліся. Шыловіч.
2. перан. Стаць слабым, нежыццяздольным.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Замгнуць ’задрамаць на адно імгненне, сплюшчыць вочы, засынаючы’ (ТСБМ). Рус. варонеж. замгну́ть ’тс’, укр. замгну́ти ’задрамаць ненадоўга’ (Грынч.), славен. zamígniti ’злёгку задрамаць’. Усх.-слав. формы адлюстроўваюць *за‑мьг‑ну‑ти, дзе корань мьг‑ з чаргаваннем галоснага; гл. міг. Славен. форма з іншай ступенню чаргавання, як і чэш. zamihnouti se ’рынуцца, з’явіцца на імгненне’, утварылася аўтаномна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)