Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фаго́т
(іт. fagotto)
драўляны духавы язычковы музычны інструмент з канічным каналам і двайной трысцінкай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фісгармо́нія
(ням. Fisharmonium, ад гр. physa = мех + harmonia = гармонія)
язычковы клавішны духавы музычны інструмент, які гучыць падобна да аргана.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кларне́т
(фр. clarinette, ад іт. clarinetto)
драўляны духавы язычковы музычны інструмент, які мае форму трубкі з клапанамі і раструбам на канцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
мары́мба
(ісп. marimba, з афр.)
1) афрыканскі ўдарны музычны інструмент, разнавіднасць ксілафона;
2) язычковы шчыпковы музычны інструмент, пашыраны ў Конга і Усх. Афрыцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
габо́й
(ням. Hoboe, ад фр. hautbois = высокае дрэва)
1) духавы язычковы музычны інструмент, па вышыні гуку сярэдні паміж кларнетам і флейтай;
2) арганны рэгістр язычковай групы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГУБНЫ́ ГАРМО́НІК,
духавы язычковымуз. інструмент. Складаецца з комплексу метал. язычкоў, замацаваных на абодвух баках планкі, да якой прылягае драўляная або пластмасавая пласцінка з проразямі; праз іх струмень паветра трапляе на язычкі. У кожным канале 2 галасы, адзін з якіх гучыць пры выдыху, другі — пры ўдыху. Існуюць з сярэдзіны 19 ст., найб. пашыраны ў краінах Цэнтр. Еўропы. Вядомы губныя гармонікі розных сістэм з рознымі дыяпазонамі (1—3 актавы), з храматычным гукарадам, з клавішамі і інш.Найб. пашыраны ў строях С, G, F, а.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
reed
[ri:d]1.
n.
1) трысьцё n., трысьнёг -ягу́m.
2) бёрда -а n. (у кро́снах)
3) язычо́к -ка́m. (у музы́чных інструмэ́нтах)
2.
adj.
1) трысьцёвы
2) язычко́вы
•
- reeds
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
БАЯ́Н
(ад імя стараж.-рус. спевака-казачніка Баяна),
язычковы пнеўматычны клавішны муз. інструмент, удасканалены храматычны гармонік (дыяпазон 4—5 актаў). Найб. пашыраны ў Расіі, папулярны на Беларусі. Бываюць баяны «гатовыя» (з падрыхтаванымі стандартнымі акордамі ў басе) і «гатова-выбарныя» (клавіятура левай рукі мае кнопкі для здабывання ўсіх гукаў храматычнай гамы і кнопкі «гатовых» акордаў). Папярэднікі баяна — 4-радовы пецярбургскі і 3-радовы «венскі» гармонік. У распрацоўцы канструкцыі баяна ўдзельнічалі рус. і ням. майстры. Тэрмін «баян» уведзены ў 1907 рус. майстрамі. Выкарыстоўваецца як сольны, ансамблевы і аркестравы інструмент. Клас баяна існуе ў спец.муз.навуч. установах рознага ўзроўню. На Беларусі баяны вырабляла Маладзечанская ф-камуз. інструментаў.
Літ.:
Басурманов А.П. Справочник баяниста. 2 изд. М., 1987.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАРГА́Н, вурган (лац. organum ад грэч. organon прылада, інструмент; магчыма, ад стараслав. варга рот),
старажытны самагучальны язычковымуз. інструмент. Вядомы ў многіх народаў пад рознымі назвамі. Бываюць пласціністы варган (у выглядзе пласцінкі з дрэва, косці, бамбуку, трыснягу) і падковападобны металічны; да пласцінкі ці пасярэдзіне падковы прымацаваны язычок з трыснягу або сталі. У час ігры варган заціскаюць зубамі або прыціскаюць да іх, а рот служыць рэзанатарам. У выніку бесперапыннай вібрацыі язычка ўзнікае бурдон; са зменай артыкуляцыі вуснаў атрымліваюць тоны, неабходныя для выканання мелодыі. Дыяпазон невялікі — кварта або квінта, што абмяжоўвае рэпертуар простымі песеннымі і танц. мелодыямі і найгрышамі. На пач. 19 ст. створаны канцэртны прафес. інструмент з храматычным гукарадам — аўра (некалькі варганаў, замацаваных на метал. дыску). На Беларусі існаваў у 12—19 ст. як сольны і ансамблевы інструмент. У наш час сустракаецца рэдка.