біял. завяршальная стадыя першай фазы падзелу ядра.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фа́за, ‑ы, ж.
1. Перыяд, стадыя, этап у развіцці якой‑н. з’явы, працэсу і пад. К. Маркс у сваёй рабоце «Крытыка Гоцкай праграмы» ўпершыню ў гісторыі сфармуляваў навуковыя палажэнні аб дзвюх фазах развіцця камуністычнага грамадства.Лушчыцкі.Следства, як відаць, зацягвалася на доўгі час, яно як бы набывала кабінетную фазу.Чорны.// У біялогіі — пэўны этап у індывідуальным развіцці арганізма. Фазы спеласці збожжа. Фаза цвіцення расліны.
2.Спец. Пэўны момант у змене формы ці стану чаго‑н. Фазы месяца.
3. У хіміі — аднародная частка якой‑н. неаднароднай сістэмы. Фазы сплаву.
4. У геалогіі — найменшая адзінка часу, якой адпавядае пэўны характар парод.
5. У фізіцы — велічыня, якая характарызуе стан хістальнага працэсу ў кожны момант часу.
6. У электратэхніцы — асобная група абмотак генератара, а таксама далучаны да яе провад, па якім ідзе электрычны ток.
[Ад грэч. phasis — з’яўленне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
faza
faz|a
ж. фаза, фазіс; перыяд;
~y Księżyca — фазы Месяца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
АЗІЯ́ЦКАЯ САРАНЧА́
(Locusta migratoria migratoria),
падвід насякомых атр. прамакрылых. Пашырана ў Паўд. Еўропе, Азіі і Паўн. Афрыцы.
Даўж. цела дарослых насякомых 3,5—6 см. Шэра-жаўтавата-зялёныя або зялёныя, надкрыллі ў бурых плямах. У залежнасці ад колькасці і канцэнтрацыі асобін утвараюцца стадная і адзіночная фазы. Лічынкі адзіночнай фазы зялёныя, жоўтыя, чорныя, стаднай — аранжавыя з чорнымі плямамі. Асобіны стаднай фазы ўтвараюць кулігі (шчыльная вял. колькасць лічынак) і чароды (вял. колькасць дарослых). Робіць пералёты на сотні кіламетраў. Вельмі шкодзіць с.-г. і дзікарослым раслінам. Кожны экз. за сваё жыццё з’ядае 300 г расліннай масы.
Азіяцкая саранча. 1 — дарослая; 2 — адзіночная форма лічынкі; 3 — стадыя фаза лічынкі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АСО́ЦЫЯ,
згуртаванне расліннасці (напр., лясныя барэальныя балоты), якое знаходзіцца на стадыі змены (сукцэсіі), але яшчэ не дасягнула фінальнай, адносна ўстойлівай фазы развіцця (клімаксу).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
сінерэ́зіс
(гр. synairesis = збіранне, з’яднанне)
выдзяленне рэдкай фазы з дысперснай структуры, якое суправаджаецца памяншэннем аб’ёму структуры.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кіназды́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Рмн. ‑мак; ж.
Бесперапыннае фатаграфаванне на кінаплёнку шэрагу паслядоўных кадраў, якія адлюстроўваюць фазы руху аб’екта ці змену яго стану.
•••
Панарамная кіназдымка — спосаб кіназдымкі, пры якім паступова паварочваюць кіназдымачны апарат вакол вертыкаяьнай або гарызантальнай восі для ахопу бесперапыннай здымкай вялікай прасторы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фа́заж. Pháse f -, -n, Stádium n -s, -di¦en, Entwícklungsstufe f -, -n; Ábschnitt m -(e)s, -e (перыяд);
фа́зы ме́сяца Móndphasen pl
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
вектарме́тр
(ад вектар + -метр)
электрычны прыбор для вымярэння сярэдняга значэння велічыні і фазы пераменнага току або электрычнага напружання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Перакрой: перакрой малады ’месяц у другой квадры’, перакру́й маладзіка ’тс’ (капыл., лоеў., ЛА, 2), укр.перекрій ’тс’, рус.перекрой, ’змена фазы месяца; пачатак сходных дзён пасля поўні; поўня’, стараж.-рус.перекрой ’пачатак сходных дзён пасля поўні’ (1282 г.). Усходнеславянскае ўтварэнне, што ўзыходзіць да прасл.*per‑krojiti ’перакроіць’, гл. кро́іць (гл.).
