сяго́ння
1. нареч. сего́дня, ны́нче;
с. ра́ніцай — сего́дня (ны́нче) у́тром;
2. в знач. сущ. сего́дня;
на́ша шчаслі́вае с. — на́ше счастли́вое сего́дня
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сего́дня
1. нареч. сёння, сяго́ння;
сего́дня у́тром сёння (сяго́ння) ра́ніцай;
2. в знач. сущ. сёння, сяго́ння;
◊
не сего́дня-за́втра не сёння-за́ўтра, не сяго́ння-за́ўтра;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ра́ніца ж. у́тро ср.;
ко́жную ~цу — ка́ждое у́тро; по утра́м;
пад ~цу — к утру́; под у́тро;
наза́ўтра ~цай — на у́тро;
аднае́ ~цы — как-то у́тром;
◊ до́брай ~цы! — до́брое у́тро!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ра́но нареч., безл., в знач. сказ., в разн. знач. ра́на;
ра́но у́тром ра́на, ра́ніцай, ра́ненька;
я пришёл сли́шком ра́но я прыйшо́ў зана́дта ра́на (зара́на);
ещё ра́но обе́дать яшчэ́ ра́на абе́даць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ра́на I сущ., ж., прям., перен. ра́на;
агнястрэ́льная р. — огнестре́льная ра́на;
душэ́ўная р. — душе́вная ра́на;
◊ сы́паць соль на ра́ны — сы́пать соль на ра́ны;
хоць да ра́ны прыклада́й — как шёлковый;
жыва́я р. — жива́я ра́на
ра́на II нареч.
1. в разн. знач. ра́но;
я прыйшо́ў зана́дта р. — я пришёл сли́шком ра́но;
яшчэ́ р. абе́даць — ещё ра́но обе́дать;
2. у́тром;
за́ўтра р. — за́втра у́тром;
◊ р. ці по́зна — ра́но и́ли по́здно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ад’е́хаць сов.
1. отъе́хать;
а. убо́к — отъе́хать в сто́рону;
2. (отправиться) уе́хать;
ён яшчэ́ ра́ніцай ~хаў — он ещё у́тром уе́хал;
3. отойти́;
дзве́ры ~халі сантыме́траў на тры — дверь отошла́ сантиме́тра на́ три
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уе́зд м.
1. род. уе́зду (действие) въезд;
на ра́ніцу прызна́чаны ўезд у го́рад — у́тром назна́чен въезд в го́род;
2. род. уе́зда (место, по которому въезжают куда-л.) въезд;
прыго́жы ўезд — краси́вый въезд
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
у́тро ср.
1. ра́ніца, -цы ж., ра́нак, -нку м.;
к утру́ пад ра́ніцу;
2. перен. (начало) пача́так, -тку м., ра́ніца, -цы ж., зо́лак, -лку м.;
одно́ у́тро аднае́ ра́ніцы, адно́йчы ра́ніцай;
под у́тро пад ра́ніцу;
с утра́ до́ ночи з ра́нку да но́чы;
до утра́ да ра́ніцы;
ра́нним у́тром ра́нічкаю, (на рассвете) на до́світку;
с утра́ з ра́ніцы;
по утра́м ра́ніцамі, заўсёды ра́ніцай;
на у́тро наза́ўтра ра́ніцай;
ка́к-то у́тром аднае́ ра́ніцы;
◊
у́тро ве́чера мудрене́е пераначу́ем, бо́лей пачу́ем;
до́брое у́тро! до́брай ра́ніцы!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Piger ipse sibi obstat
Лянівы сам сабе шкодзіць.
Ленивый сам себе вредит.
бел. Лень жуе чалавека, як іржа жалеза. Лень горш хваробы. Пачнеш ляніцца ‒ будзеш з торбай валачыцца. Ад ляноты чакай бядоты.
рус. Ленивой овце и своя шерсть тяжела. Проглотить-то хочется, да прожевать лень. Ленивой пряхе и для себя нет рубахи. «Лень, отвори дверь, сгоришь!» ‒ «Хоть сгорю, да не отворю». Долго спать ‒ долг наспать. Пролениться ‒ и хлеба лишиться. Прогуляешь ‒ так и воды похлебаешь.
фр. Au paresseux laboureur les rats mangent le meilleur (У ленивого хлебороба крысы съедают лучшее). Le renard qui dort la matinée n’a pas la gueule emplumée (У лисы, которая спит утром, морда не бывает в перьях).
англ. A lazy sheep thinks its wool heavy (Ленивой овце и своя шерсть тяжела).
нем. Faulheit/Trägheit ist der Schlüssel zur Armut (Лень/вялость ‒ ключ к бедности). Ein schlafender Fuchs fängt kein Huhn (Спящая лиса не поймает курицу).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Qui bona sectatur, prima bene surgit in hora
Хто імкнецца да багацця, устае да світання.
Кто стремится к богатству, встаёт чуть свет/рано.
бел. Рана ўстанеш ‒ многа зробіш. Хто да сонца ўстае, таму Бог дае. Хто рана ўстае, у таго хлеба стае.
рус. Утренний час дарит золотом нас. Кто рано встаёт, тому Бог даёт. Наживать, так раньше вставать. Зарю проспать ‒ рубля не достать. Кто рано ложится и рано встаёт, здоровье, богатство и ум наживёт. Кто рано встаёт, тот вдвое живёт. Заря деньгу даёт/куёт. Ранняя птичка носок прочищает, а поздняя глазки продирает.
фр. Qui se lève le matin Dieu prête la main (Кто поднимается утром, тому Бог протягивает руку).
англ. He that will thrive, must rise at five (Кто хочет успеха, должен вставать в пять).
нем. Früh zu Bett, früh wieder auf, macht gesund und reich im Kauf (Рано ко сну/в кровать, снова рано встать ‒ становишься здоровым и богатым).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)