обустро́йство ср.

1. (подготовка, оснастка всем необходимым для проведения строительных и других работ) падрыхто́ўка, -кі ж. (да будаўні́чых і і́ншых рабо́т);

обустро́йство месторожде́ния желе́зной руды́ падрыхто́ўка да рабо́ты радо́вішча жале́знай руды́;

2. (застройка) забудо́ва, -вы ж., будаўні́цтва, -ва ср.; узвядзе́нне, -ння ср.;

обустро́йство кварта́ла высо́тными дома́ми забудо́ва кварта́ла вышы́ннымі дама́мі (узвядзе́нне, будаўні́цтва вышы́нных дамо́ў у кварта́ле);

3. (благоустройство, снабжение, обеспечение всем необходимым для жилья) уладкава́нне, -ння ср., уладко́ўванне, -ння ср., абсталява́нне, -ння ср., добраўпара́дкаванне, -ння ср.;

обустро́йство жилья́ уладкава́нне (уладко́ўванне, абсталява́нне, добраўпара́дкаванне) жылля́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

устро́йство ср.

1. (действие) устро́йванне, -ння ср.; майстрава́нне, -ння ср.; прыстро́йванне, -ння ср., прыла́джанне, -ння ср.; неоконч. прыла́джванне, -ння ср.; арганізава́нне, -ння ср.; неоконч. арганізо́ўванне, -ння ср., нала́джанне, -ння ср.; неоконч. нала́джванне, -ння ср.; спраўля́нне, -ння ср.; учыне́нне, -ння ср.; упара́дкаванне, -ння ср.; неоконч. упарадко́ўванне, -ння ср.; ула́джанне, -ння ср.; неоконч. ула́джванне, -ння ср., уладкава́нне, -ння ср.; неоконч. уладко́ўванне, -ння ср.; см. устра́ивать​ 1—5;

2. упара́дкаванне, -ння ср., уладкава́нне, -ння ср.; неоконч. уладко́ўванне;

полити́ческое устро́йство паліты́чнае ўпара́дкаванне (уладкава́нне, уладко́ўванне);

3. (строй) лад, род. ла́ду м.; (порядок) пара́дак, -дку м.;

обще́ственное устро́йство грама́дскі лад (пара́дак);

4. (конструкция) устро́йства, -ва ср., канстру́кцыя, -цыі ж.; (строение) будо́ва, -вы ж.;

устро́йство мо́ста́ будо́ва (канстру́кцыя) мо́ста;

5. (прибор, оборудование) устро́йства, -ва ср., прыла́да, -ды ж., прыбо́р, -ра м.; абсталява́нне, -ння ср.;

регули́рующее устро́йство рэгулю́ючае ўстро́йства (рэгулю́ючы прыбо́р);

счётно-реша́ющее устро́йство лічы́льна-раша́ючае ўстро́йства.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ЛА́ГЕР

(ням. Lager паселішча, стаянка),

1) Л. ваенны — месца размяшчэння войск па-за населеным пунктам, абсталяванае для выканання баявых, навуч. і інш. задач.

У старажытнасці Л. ствараліся як умацаваныя баявыя пазіцыі, найб. пашырыліся ў Стараж. Рыме (гл. Лагер рымскі). На Русі ў 11—17 ст. уладкаванне Л. (станаў) дасягнула высокага ўзроўню. У Чэхіі ў 15 ст. і ва ўкр. казакоў у 16—17 ст. Л. (табар) акружаўся некалькімі шэрагамі павозак. Ваен. Л. былі паходныя і пастаянныя (агараджаліся ровам, валам, сцяной; некаторыя з умацаваных Л. пераўтвараліся ў крэпасці). З развіццём артылерыі і інш сродкаў масавага паражэння Л. як умацаваныя стаянкі страцілі сваё значэнне. З 2-й пал. 19 ст. захаваліся толькі Л. для навучання войск у палявых умовах (у Расіі такія Л. ствараліся з канца 17 ст.). У Сав. Арміі навуч. Л. існавалі да 1960-х г. (іх замянілі навуч. цэнтры).

2) Часовае пасяленне, стаянка пэўнай групы людзей (лесарубаў, будаўнікоў, даследчыкаў).

3) Летнія загоны для жывёлы паблізу пашы.

4) Месца ўтрымання ваеннапалонных, зняволеных, рэпрэсіраваных (гл. Канцэнтрацыйны лагер).

5) Грамадска-палітычная групоўка; калектыў людзей, аб’яднаных адзінствам поглядаў, перакананняў.

6) Выхаваўча-аздараўленчая ўстанова для дзяцей школьнага ўзросту (напр., «Артэк», «Зубраня»).

т. 9, с. 88

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ДАРО́ЖНА-БУДАЎНІ́ЧЫЯ РАБО́ТЫ,

комплекс работ па будаванні аўтамабільных дарог, пакрыццяў вуліц, плошчаў і інш. аб’ектаў дарожна-трансп. прызначэння. Падзяляюцца на падрыхтоўчыя, асноўныя, дапаможныя і заключныя.

Падрыхтоўчыя работы — расчыстка дарожнай паласы, уладкаванне пад’ездаў, буд. пляцовак, часовых вытв. і інш. збудаванняў; асноўныя работы — нарыхтоўчыя (здабыча ў кар’ерах і апрацоўка каменных і інш. дарожна-будаўнічых матэрыялаў, выраб на спецыялізаваных прадпрыемствах бетоннай сумесі, дарожных пліт, труб, маставых канструкцый і інш.) і буд.-мантажныя (узвядзенне землянога палатна, укладка дарожнага адзення, буд-ва тунэляў, пуцеправодаў, мастоў, інж. ўладкаванне дарогі, устаноўка знакаў дарожных, агароджы і інш.); дапаможныя работы — мантаж і дэмантаж тэхнал. установак, перанос ліній сувязі і інш.; заключныя работы — рэкультывацыя зямель, ліквідацыя часовых пабудоў, выдаленне буд. адходаў і смецця. Адрозніваюць таксама лінейныя работы (з раўнамерным размеркаваннем аб’ёмаў работ па трасе дарогі) і сканцэнтраваныя (напр., буд-ва трансп. развязак, мастоў, будынкаў); земляныя работы, бетонныя работы, грунтаўмацавальныя, гідраізаляцыйныя і інш. Механізацыя Д.-б.р. забяспечваецца выкарыстаннем агульнабуд. (гл. Будаўнічыя машыны) і дарожна-буд. машын (гл. Дарожныя машыны).

Літ.:

Технология и организация строительства автомобильных дорог. М., 1992.

І.І.Леановіч.

Да арт. Дарожна-будаўнічыя работы Будаўніцтва цэментна-бетоннага дарожнага пакрыцця (укладка сумесі на падрыхтаванае земляное палатно).
Да арт. Дарожна-будаўнічыя работы Укладка ахоўнага слоя дарожнага пакрыцця (размеркаванне друзу па слоі бітуму).

т. 6, с. 56

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)