Даво́лі ’даволі’. Рус. дыял. доволя́, до́воли, укр. дово́лі. Параўн. далей серб.-харв. довољ, славен. dovòlj, dovoli, dovólje, dovélj ’тс’. Узнікла спалучэннем *do і склонавай формы ад *volʼa ’воля’. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 87–88. Спалучэнне гэтых двух каранёў адбылося ўжо вельмі даўно. Трубачоў указвае на ўтварэнні *dovolъ, *dovolьnъ, *dovьlěti.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вя́ціцінь ’вяхір, Columba palumbus L.’ (Грыг.). Рус. дыял. вети́тень (Мат. СОС), вятю́тень ’тс’ (Дабр., Звукоподр.). Бел. маг. вяціцінь складае адзін арэал з рускімі словамі. Фасмер далучае да апошніх яшчэ вятютень, вятитель, вятюх, витютень, вититин, ветитин, якія пазначаюцца як «цёмныя» і якія Трубачоў, са спасылкай на Унбегауна, лічыць гукапераймальнымі (Трубачоў, Дополн., 1, 308).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ла́душка ’посуд для малака’ (Трубачоў, Ремесл. терм., 219), звязана з прасл. latū̆‑/latĭ‑. Параўн. ла́тка5 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ага́знуць ’асіпнуць, ахрыпнуць’ (КСТ). Параўн. балг. газя ’крычаць, сварыцца’. Ці не да агазны? (гл. Трубачоў, Этимология, 1972, 23).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Макрэча ’макрата’ (ТСБМ). Відавочна, старое (?) утварэнне ад mokrъ і ‑etja < ‑otja < ‑ota. Падрабязней гл. Трубачоў, Проспект, 59–61.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Дало́нь ’далонь’. Рус. дыял. доло́нь, укр. доло́ня, польск. dłoń, чэш. dlaň, балг. длан, серб.-харв. дла̏н, ст.-слав. длань. Прасл. *dolnъ ’тс’. Роднасныя формы ў балт. мовах: літ. délnas, délna ’тс’, лат. del̃na. Параўн. Фасмер, 1, 526; Траўтман, 51; Бернекер, 1, 208; Трубачоў, Эт. сл., 5, 63–64. Гісторыя гэтага слова, здаецца, вельмі складаная (аб чым Трубачоў, там жа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Абсудо́біцца ’урабіцца, запэцкацца’ (Хрэст. дыял.), параўн. рус. судобіть ’меціць, прызначаць’ да судьба, гл. Трубачоў, Дополн., 3, 796. Семантычна няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ду́рань ’дурань’. Укр. ду́рень ’тс’. Субстантываваная форма прыметніка *durьnъ ’дурны і г. д.’ (гл.). Трубачоў, Эт. сл., 5, 163.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Людзець ’мець павагу да людзей’ (смарг., Сцяшк. Сл.). Праславянскае ўтварэнне на ‑ěti ад lʼudъ (Трубачоў, Эт. сл. 15, 190).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Адзіна́ццаць < прасл. *jedinъ na desete. Гл. Райхенкрон, Зб. Кашмідэру, 152; Слаўскі, 1, 545; Трубачоў, Дополн., 3, 122; Супрун, Числит., 46–47.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)