Трох- — першая частка складаных слоў трохгадо́вы, трохго́ддзе, трохмоўны, трохдзённы, трохсо́ты, трохчле́н і пад. (ГСБМ, Некр. і Байк.), трохро́жкі ‘вілы’ (ЛП), трохро́жка ‘рогі лася, прыстасаваныя пад вешалку’ (ТС). Паводле Станкевіча (Зб. тв., 2, 171), “штучная форма” Р. скл. ад тры (гл.) на месцы старой формы трый, якая дала тры — форму Р. скл., што “заўсёды засталася ў словах складаных, а ў нескладаных вельмі рэдка”, гл. трысцен, трыножак і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маскоўская Дэкларацыя трох дзяржаў 1943 2/552, гл. Маскоўскія нарады 1941, 1943, 1945
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«АПО́ВЕСЦЬ ПРА ТРОХ КАРАЛЁЎ»,
помнік бел. перакладной л-ры апакрыфічнага характару. Арыгінал напісаны ў 14 ст. ням. манахам Іаганам з Гільдэсгейма на лац. мове. На бел. мову перакладзены ў 2-й пал. 15 ст. У аснове аповесці евангельскі эпізод пра пакланенне немаўляці Ісусу Хрысту трох усх. цароў-язычнікаў, якія пасля сталі шчырымі хрысціянамі. У творы апісваецца іх незвычайнае падарожжа ў «святую зямлю», прырода зямель Б. Усходу, побыт, звычаі, веравызнаўчыя і этнічныя асаблівасці розных народаў, у т. л. грэкаў, сірыйцаў, армянаў, грузінаў. У аповесці многа фантастычнага, авантурна-прыгодніцкага. Яна каштоўная як сведчанне духоўных запатрабаванняў пэўных слаёў бел. чытачоў 15—16 ст., адна з крыніц іх уяўленняў пра краіны Б.Усходу. Пераклад даволі прафесійны, мова без царкоўнаславянізмаў.
В.А.Чамярыцкі.
т. 1, с. 430
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
тры́-чаты́ры
лічэбнік, колькасны
|
мн. |
| ж. |
н. |
- |
| Н. |
тры́-чаты́ры |
тры́-чаты́ры |
тры́-чаты́ры |
| Р. |
тро́х-чатыро́х |
тро́х-чатыро́х |
тро́х-чатыро́х |
| Д. |
тро́м-чатыро́м |
тро́м-чатыро́м |
тро́м-чатыро́м |
| В. |
тро́х-чатыро́х (адуш.)
тры́-чаты́ры (неадуш.) |
тро́х-чатыро́х |
тры́-чаты́ры (неадуш.)
тро́х-чатыро́х (адуш.) |
| Т. |
трыма́-чатырма́ |
трыма́-чатырма́ |
трыма́-чатырма́ |
| М. |
тро́х-чатыро́х |
тро́х-чатыро́х |
тро́х-чатыро́х |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
тры́
лічэбнік, колькасны
|
мн. |
| - |
| Н. |
тры́ |
| Р. |
тро́х |
| Д. |
тро́м |
| В. |
тры́ (неадуш.)
тро́х (адуш.) |
| Т. |
трыма́ |
| М. |
тро́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
трыадзі́ны, -ая, -ае.
Які складаецца з трох частак, трох элементаў, што ўтвараюць адзінства.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тэрцэ́т, -а, М -цэ́це, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
1. Музычны твор для трох выканаўцаў, трох галасоў; трыа.
2. Страфа з трох вершаваных радкоў; трохрадкоўе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трохбо́рства, -а, н.
Спартыўнае спаборніцтва па трох відах спорту ці па трох відах практыкаванняў у адным відзе спорту.
Лёгкаатлетычнае т.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)