вайско́вы

1. прил. (относящийся к организации армии) войсково́й;

~вае злучэ́нне — войсково́е соедине́ние;

2. прил. вое́нный;

~вая фо́рма — вое́нная фо́рма;

~вая спра́ва — вое́нное де́ло;

3. в знач. сущ. вое́нный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

парале́льны в разн. знач. паралле́льный;

~ныя лі́ніі — паралле́льные ли́нии;

~ныя кла́сы — паралле́льные кла́ссы;

~ныя фу́нкцыі — паралле́льные фу́нкции;

○ ~ная валю́та — паралле́льная валю́та;

~ныя брусы́ — паралле́льные бру́сья;

~нае злучэ́нне — паралле́льное соедине́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паралле́льный

1. парале́льны;

паралле́льные ли́нии парале́льныя лі́ніі;

паралле́льные бру́сья спорт. парале́льныя брусы́;

паралле́льные кла́ссы школьн. парале́льныя кла́сы;

2. перен. парале́льны; раўнале́жны; адначасо́вы, аднача́сны;

паралле́льные явле́ния парале́льныя (раўнале́жныя) з’я́вы;

паралле́льное соедине́ние эл. парале́льнае злучэ́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вуглавы́ в разн. знач. углово́й;

~во́е паскарэ́нне — углово́е ускоре́ние;

в. ра́дыус — углово́й ра́диус;

~во́е жале́за — углово́е желе́зо;

~во́е злучэ́нне — углово́е соедине́ние;

в. замо́к — плотн. углово́й замо́к;

в. дом — углово́й дом;

в. ўдар — спорт. углово́й уда́р

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ЛА́ПА Іван Іванавіч

(1869—23.12.1944),

расійскі гісторык. Акад. Пецярбургскай АН (1912). Скончыў Пецярбургскі ун-т (1892). Праф. Юр’еўскага (Тартускага; 1905—19), Каўнаскага (1933—40), Віленскага (1941) ун-таў. У 1921—33 жыў у Празе. Даследаваў пераважна гісторыю ВКЛ 16 ст. Выдаў «Полацкую рэвізію 1552 г.» (1905), 2 тамы Метрыкі ВКЛ, або «Літоўскай метрыкі» («Русская историческая библиотека», т. 27, 1910; т. 30, 1914). Яго працы напісаны ў тыповым для прадстаўніка дзярж. школы гіст.-юрыд. духу, каштоўныя багатым фактычным матэрыялам.

Тв.: Великое княжество Литовское за время от заключения Люблинской унии до смерти Стефана Батория (1569—1586): Опыт исслед. полит. и обществ. строя. Т. 1. СПб., 1901; Литовский статут в Московском переводе-редакции. Юрьев, 1916; Западная Россия и ее соединение с Польшей в их историческом прошлом: Ист. очерки. Прага, 1924; Идея единства русского народа в Юго-Западной Руси в эпоху присоединения Малороссии к Московскому государству. Прага, 1929; Литовский статут 1588 г. Т. 1—2. Каунас, 1934—38.

М.Ф.Спірыдонаў.

т. 9, с. 130

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

сра́щивание

1. зро́шчванне, -ння ср.;

2. злучэ́нне, -ння ср., зро́шчванне, -ння ср.; зва́рванне, -ння ср.;

3. з’ядно́ўванне, -ння ср.; см. сра́щивать;

4. (слияние, тесное соединение) зро́шчванне, -ння ср.;

сра́щивание промы́шленного капита́ла с ба́нковским эк. зро́шчванне прамысло́вага капіта́лу з ба́нкаўскім;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

соста́в

1. склад, род. скла́ду м., саста́ў, -та́ву м.;

кома́ндный соста́в кама́ндны скла́д (саста́ў);

соста́в прези́диума склад (саста́ў) прэзі́дыума;

ли́чный соста́в асабо́вы склад;

2. (хим. соединение) склад, род. скла́ду м., саста́ў, -та́ву м.;

3. (железнодорожный) саста́ў, -та́ву м.;

тяжелове́сный соста́в цяжкава́гавы саста́ў;

◊

соста́в преступле́ния склад злачы́нства;

в соста́ве у скла́дзе;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ВЯРНА́ДСКІ Георгій Уладзіміравіч

(20.8.1887, С.-Пецярбург — 12.6.1973),

расійскі гісторык. Сын У.І.Вярнадскага. Праф. Пермскага (1917—18), Таўрычаскага (1918—20, Сімферопаль), Карлава (1922—27, Прага) і Іельскага (1927—56, з 1957 ганаровы праф., ЗША) ун-таў. Член Амер. акадэміі сярэдніх вякоў. Вучань В.В.Ключэўскага, С.Ф.Платонава, А.А.Кізеветэра, Дз.М.Петрушэўскага. Скончыў Маскоўскі ун-т (1910). У 1920 эмігрыраваў. З 1922 у Празе, удзельнічаў у працы Семінара (пазней Ін-та) імя Н.П.Кандакова. З 1927 у ЗША, выкладаў у Іельскім, Гарвардскім, Калумбійскім, Чыкагскім ун-тах. Адзін з аўтараў гіст. канцэпцыі еўразійства (асн. ідэя — узаемасувязь прыроды і грамадства як гал. рухавіка сусв.-гіст. працэсу). Своеасаблівасць нац. развіцця рус. народа бачыў у самаразвіцці сац. арганізма і ўплыве на грамадства прыродна-геагр. фактараў. Гэтаму прысвечаны яго працы «Нарысы рускай гісторыі» (Прага, 1927), «Пра гісторыю Еўразіі з сярэдзіны VI ст. да гэтага часу» (Берлін, 1934), «Звёны рускай культуры» (т. 1, Брусель, 1938), «Гісторыя Расіі» (т. 1—5, Нью-Хейвен, 1943—69).

Тв.:

Русское масонство в царствование Екатерины II. Пг., 1917;

Очерк истории права Русского государства XVIII—XIX вв. Прага, 1924;

Political and diplomatic history of Russia. Boston, 1936;

Рус. пер. — Древняя Русь. Тверь;

М., 1996;

«Соединение церквей» в исторической действительности // Вопр. истории. 1994. № 7;

Из воспоминаний // Там жа. 1995. №1,3.

Літ.:

Пашуто В.Т. Русские историки-эмигранты в Европе. М., 1992;

Раев М. Россия за рубежом: Исторня культуры рус. эмиграции, 1919—1939. М., 1994.

Н.К.Мазоўка.

т. 4, с. 394

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

углово́й

1. мат., техн. вуглавы́;

углово́е ускоре́ние вуглаво́е паскарэ́нне;

углово́й ра́диус вуглавы́ ра́дыус;

2. (находящийся на углу) рагавы́;

углово́й дом рагавы́ дом;

углово́й магази́н рагавы́ магазі́н;

3. (находящийся в углу) ку́тні, куткавы́;

углова́я ко́мната ку́тні (куткавы́) пако́й;

углово́й стол ку́тні (куткавы́) стол;

4. (имеющий форму угла, согнутый под углом) вуглавы́;

углово́е желе́зо вуглаво́е жале́за;

углово́е соедине́ние вуглаво́е злучэ́нне;

углово́й замо́к плот. вуглавы́ замо́к;

5. спорт. вуглавы́;

углово́й уда́р вуглавы́ ўда́р.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)