ВЯРНА́ДСКІ Георгій Уладзіміравіч
(20.8.1887, С.-Пецярбург — 12.6.1973),
расійскі гісторык. Сын У.І.Вярнадскага. Праф. Пермскага (1917—18), Таўрычаскага (1918—20, Сімферопаль), Карлава (1922—27, Прага) і Іельскага (1927—56, з 1957 ганаровы праф., ЗША) ун-таў. Член Амер. акадэміі сярэдніх вякоў. Вучань В.В.Ключэўскага, С.Ф.Платонава, А.А.Кізеветэра, Дз.М.Петрушэўскага. Скончыў Маскоўскі ун-т (1910). У 1920 эмігрыраваў. З 1922 у Празе, удзельнічаў у працы Семінара (пазней Ін-та) імя Н.П.Кандакова. З 1927 у ЗША, выкладаў у Іельскім, Гарвардскім, Калумбійскім, Чыкагскім ун-тах. Адзін з аўтараў гіст. канцэпцыі еўразійства (асн. ідэя — узаемасувязь прыроды і грамадства як гал. рухавіка сусв.-гіст. працэсу). Своеасаблівасць нац. развіцця рус. народа бачыў у самаразвіцці сац. арганізма і ўплыве на грамадства прыродна-геагр. фактараў. Гэтаму прысвечаны яго працы «Нарысы рускай гісторыі» (Прага, 1927), «Пра гісторыю Еўразіі з сярэдзіны VI ст. да гэтага часу» (Берлін, 1934), «Звёны рускай культуры» (т. 1, Брусель, 1938), «Гісторыя Расіі» (т. 1—5, Нью-Хейвен, 1943—69).
Тв.:
Русское масонство в царствование Екатерины II. Пг., 1917;
Очерк истории права Русского государства XVIII—XIX вв. Прага, 1924;
Political and diplomatic history of Russia. Boston, 1936;
Рус. пер. — Древняя Русь. Тверь;
М., 1996;
«Соединение церквей» в исторической действительности // Вопр. истории. 1994. № 7;
Из воспоминаний // Там жа. 1995. №1,3.
Літ.:
Пашуто В.Т. Русские историки-эмигранты в Европе. М., 1992;
Раев М. Россия за рубежом: Исторня культуры рус. эмиграции, 1919—1939. М., 1994.
Н.К.Мазоўка.
т. 4, с. 394